Köpek Kalbi
Mihail Bulgakov
En Son Değerlendirmeler
Dünyaca ünlü bir Profesör, bir kış günü, üzerine sıcak su dökülen zavallı bir köpeği alır eve getirir. Kendisi aslında büyük bir cerrahtır. Evindeki laboratuarında, bir adama köpek kalbi plantasyonu yapar. Olay Rus devrimi günlerinde geçmektedir. Adam ilk günler “sahibine” yaltaklanır. Çok kibardır. Giderek serkeşleşir. Sonra ÇEKA üniforması giyer ve “sahibinin” evine devlet adına el koyar…
Başlarda çok hoşuma gidip ilgimi çekmişti ama ilerledikçe soğumaya başladım. Özellikle de ameliyattan sonra olan gelişmelerle birlikte tamamen kitaptan koptum. Sonu da beklediğim gibi bitti, şaşırtmadı :/ Sadece bitirmek için okudum diyebiliriz.
"Neden kabul etmiyorsunuz?"
"İstemiyorum."
"Fransız çocuklarını sevmiyor musunuz yoksa?"
"Seviyorum."
"Elli kapiği mi esirgiyorsunuz,?"
"Hayır."
"Öyleyse neden?"
"İstemiyorum."
Sustular.
Bu kitap ile ilgili savunacağım iki husus var. Birinci husus: kitabın akıcılığı ve kolay okunabilen bir yapıda olması. Edebi olarak metni çok beğendiğimi söyleyebilirim. İkinci husus : kitabın sansüre uğramış olması. Kitabın rejim eleştirisi gereksiz ve abartılı olmasına rağmen her ne olursa olsun sansüre topyekün karşı olmak gerektiğini düşünüyorum. Bu kitabın rejim tarafından yasaklanmış olması ülkemizdeki Ahmet Şık olayını aklıma getirdi.
Bu kitap bence çok planlı ve ince düşünülmüş. Monarşist Bulgakov açısından Ekim Devrimi büyük bir kişisel dram olduğu aşikar. Hele ki 7 odalı bir daireniz varsa :) Romanını da bu ölçüde karşıt bir propanda aracı olarak yazmış. Okuduğum ilk kitabı olmasından ötürü ufak bir arama yaptım. 1.Dünya Savaşı'nı görmüş, 2.Dünya Savaşı'nın başlarında yaşamını yitiren bir yazar olarak savaş karşıtı bir söylemde bulunmaması da ayrıca enteresandır. Yaşadığı dönemde Hitler faşizmi ile ilgili de herhangi bir yazı kaleme almamış. Sanırım savaş ve faşizm Orwell gibi, Bulgakov'u da pek ilgilendiren konular değil.
Bu kitabı Kafka'nın Dönüşüm kitabına benzettim diyebilirim.(kapakta da ufak bir bilgilendirme var) Sharik ve Samsa. İkiside aynı kaderi paylaşmış iki karekter gibiler. Dönüşüm her ne kadar felsefi bir hazine olmasına rağmen Köpek Kalbi edebi olarak Dönüşüm'den çok daha nitelikli bir metne sahip. Her ne kadar akıcı bir metne sahip olsa da Köpek Kalbi'nin rejim eleştirisi pek bayağı. Sanıyorum kitaptaki eleştirilerden dikkate değer diyeceğim tek husus NEP(YEni Ekonomi Politikası). Bir bakıma sosyalizmin temellerine aykırı olsa da (üretken köylünün zenginleşmesi-yeni sınıflandırılmalara yol açması), sosyalizmin inşası açısından sermaye birikimi yaratmak adına bir adım olarak görüyorum. Bu konu tabi tartışmaya açık, bu konu ile ilgili liberaller ve marksistler açısından birçok farklı yorumlamalar bulunuyor.
Kaknüs Yayınları'nda çıkan baskısında birçok baskı ve imla hatası mevcut. Yer yer komünist kelimesinin yanlış yazılmış. Ayrıca NEP konusu ile ilgili verdikleri tarihlerde aynı şekilde hatalı tarihler. Kozmetik olarak kapak tasarımı pek sevimli değil. Dedalus kapağı daha güzel sanırım.
Mihail Bulgokov mükemmel bir yazar 1920 'lerde yazılmış bu eser içeriğinde bilim kurgu,mizah,hiciv bu kitapta hepsi var. Yazarın hayat hikayesi de ilgi çekici.
Kitaba ilk başladığımda bir sokak köpeğinin kendince gözlemleriyle eğlenceli bir toplum eleştirisi gelecek diye beklemiştim ancak olaylar ilerledikçe -yazarın esasında doktor olmasının da etkisiyle- işin rengi biraz değişmeye başlayıp hiç beklemediğim bir hal aldı. Gerçi sokak köpeğimiz durup dururken zengin birisi tarafından sahiplenince var bir iş diyorsunuz ama en azından ben böyle bir şey beklemiyordum. Kitap konusu itibariyle bence daha uzun ve detaylı bir şekilde anlatılmaya fazlasıyla müsait. Kısa bir Frankenstein öyküsü okumak isteyenler buyursun :)
İlginç bir sistem eleştirisi yapmış Bulgakov.İlk kez okuduğum bir yazar uslubunu sevdim eğlenceli ve düşündürücü..En kısa zamanda diğer kitaplarını da okumak istiyorum.
Anti-Komunizm üzerine içerik taşıması nedeniyle bir dönemin yasaklı kitabıdır. Şarik isimli bi sokak köpeğine ayyaş bi ''işçi''nin hipofiz ve sinir sisteminin nakledilmesinden sonra mahlukun durumunu anlatır.
Köpek halinde zaten tekmelenir,aç kalırken insan olduktan sonra da ezilmeye,aşağılanmaya devam eder hatta verilen adab-ı muaşeret de işe yaramaz çünkü özünde işçidir bu mahluk. Üstelik sistemin bi anda değiştirildiği bir ülkenin işçisidir bu yüzden de rejimin özünü anlayamayacak kadar cahil ve yetersizdir.
Bu arada filmi de varmış. Yine de benim gibi kitabın yeri başka diyorsanız akıcı bir kitaptır,tavsiye ederim. Belki de Orwell'in Hayvan Çiftliğinden sonra okuduğum en iyi Anti-Komunizm romanıdır.
Romanın asıl teması; Sovyet Rusya'sında yazarın yaşadığı dönemin koşulları. Çok beklentiniz olmadan keyifle kısa sürede okuyabilirsiniz.