Küçük Kara Balık

Bazen binlerce kelimeyi bir kelime, yüzlerce cümleyi bir cümle,yüzlerce olayı bir olay,yüzlerce kitabı bir kitap özetler. İşte Küçük Kara Balık kitabı bu şekilde yüzlerce kitabın,yüzlerce olayın ve yüzlerce durumun kısa özetidir.

"Ben bilmek istiyorum; gerçekten de yaşamak dediğimiz şey şu bir avuç yerde yaşlanıncaya kadar dolaşıp durmaktan mı ibaret; yoksa dünyada başka şekilde yaşamak da mümkün mü?"

Bu kitabı okumaya başladığımda bu kadar derin mesajlar veren bir kitap olacağını düşünmemiştim. Zaten 7 yaş üstü çocuklara masal kitabı olarak yazılmış. Ancak kitabı okuduktan sonra araştırma ihtiyacı hissettim ve çocuklara masal kitabı olmanın ötesinde adalet, eşitlik, dogmayı sorgulama, direnebilme kavramlarını vurgulayan bir kitap olduğunu, bu sebepten 12 Eylül sürecinde Türkiye'de yasaklandığını ve yazarın ülkesi olan İran'da ise halen daha yasak olduğunu öğrendim. Küçük Kara Balık için, "Dünyanın en devrimci balığı," demişler.
Keşke hepimiz de birer küçük kara balık olsak... Dünya daha güzel bir yer olabilirdi sanırım. Ayrıca kesinlikle Küçük Prens kadar değer görmesi gereken bir kitap.

Çocuk kitaplarını okumayı seven birisi için keyifli bir yolculuktu. Bir solukta okudum bitti. Üzerine düşündüğümde minicik dünyaları renklendirebileceğini söyleyebilirim. Akıcı bir üslupla yazılmış bir eser. Sıkmadan, yormadan akıp gidiyor. Küçük Kara Balık yaşadığı suların ötesini merak ediyor ve macera başlıyor. Keşfetmek istediği bir "dünya" var önünde. Başta annesi olmak üzere pek çok engel çıkıyor karşısına ama hiçbiri Küçük Kara Balığı yolundan döndüremiyor. Küçük Kara Balığın yolculuğunda pek çok canlı çıkıyor karşısına. Keşke bu canlılara karşı biraz daha saygılı ifadeler kullansaydı diye düşündüm birçok yerde. Kendisine kötülük yapmak isteyenlere de hoşgörüyle yaklaşmayı bilseydi diye geçirdim içimden. Sonra da o kadar kusur kadı kızında da bulunur diyerek okumaya devam ettim. Sonuçta ben sevdim. Okuyun,okutun derim.

Kızıma defalarca okuduğum, ikimizin de bayıldığı muhteşem bir kitap. Okunmalı.

Bir çocuğun hayal dünyasını genişletebilecek, iyi bir kitap. Kızım büyüyünce onun okuyacağı kitaplar listesine ekliyorum :)

Kitap yalnızca çocuklar için değil, yetişkinler için de harika bir masal. Küçük kara balık, idealist balık!

Sürekli kendini tekrar eden bir yaşamdan sıkılıp yeni yollara,yeni yarinlara,yeni bir dünyaya koşmak uğruna bütün klişeleri atip keşfe çıkan küçük kara balıgin nefis hikayesi. Merak duygusunu ön plana cikaran,arastirmayi sorgulamayi öğreten, yerleşik ve kendini tekrar eden düzeni sorgulayan,Surekli arayis icinde olunmasi gerektigini ogreten son derece yogunlugu olan bir cocuk kitabi.

Bence tum cocuklarin okumasi gereken, benim gibi ogretmenlerin ogrencilerine okumasi gereken bir eser. Zira kabuğunu kırması gereken bir nesil yetistirmeliyiz! Aslinda gorunenin sadece manzaranin gorunen yuzu olduğunun, bu manzaranın otesinin de bulundugunun cocuklara idrak ettirilmesi gerekir.

Sevmedigim seyler de var kitapta..Kucuk kara baligin " soysuz,cahil,namussuz" gibi kelimeler kullanmasi cocuk kitabi olmasi itibariyle olmamis,uygun dusmemis bence. Bunun yanisira elinde hancerle ölüm sacmasi da yine cocuklara ters dusecek eylemler. Ama butune baktığımızda harika bir eser oldugu su goturmez bir gercek.

Hikayesi , verdigi mesajlari guzel ama dili bir cocuk icin uygun mu emin degilim. Devamli argoya kacan kelimelerin kullanilmasi (soysuz gibi ) bana biraz uygunsuz ve fazla geldi.

Küçük Kara Balık, genç yaşta hayatını kaybeden İranlı (Tebriz Türklerinden olduğu söylenen) Samed Behrengi tarafından yazılmış ve aslında bir çocuk kitabı: annesinin ve ait olduğu sürünün bulunduğu dar bir alandaki rutin yaşamı kabullenmeyip uzakları keşfetme arzusunun peşine düşen küçük bir balığın hikayesini anlatıyor. Ancak içeriği ve felsefesi ile bir çocuk kitabının ötesinde...

Bu bağlamda Martı Jonathan Livingston (Richard Bach) tadında olduğunu söyleyebiliriz.

İki kitap arasındaki en önemli fark; Martı'da düşünsel ve felsefi mesajların okuyucuya doğrudan veriliyor olması. Küçük Kara Balık ise, kitaptan ne kadar istifade edileceği ve ne algılanacağı konusunda, daha çok okuyucuya inisiyatif vermiş gibi.

Mesela, hızlı ve yüzeysel bir okumanın ardından; hikayenin, Küçük Kara Balığın küçük bir derede hep aynı kayalık etrafında vakit geçirmek yerine, derenin öbür ucunu ve açık denizleri görmeyi tercih etmesinden ibaret olduğunu düşünebilirsiniz.

Ama biraz da hayal gücünüzü zorladığınızda:
- İnsanlığın genel olarak, basma kalıp klişeler etrafında bir ömür sürmeye zorlandığı,
- Değişmez doğru olarak dayatılan yaşam biçimlerinin hayatın asıl gerçeklerinin keşfedilmesini çoğu zaman engellediği,
- Dikte edilen yaşam biçiminin dışına çıkmanın heyecan, coşku ve öğrenmenin yanı sıra bazı risk ve bedelleri de beraberinde getirebileceği,
- Risk almadan yaşamaya çalışmanın ise muhterislerin insafına kalmak gibi başka risklere yol açabileceği,
- Sonuç olarak, -ne olursa olsun- erdemli yaşamanın ömür boyu sahip olunması ve korunması gereken bir meziyet olduğu... gibi mesajları almanız mümkün.

Kısacası; Küçük Kara Balık adlı eserin göründüğünden daha kapsamlı bir felsefi derinliğe sahip olup hayatı sorguladığını söyleyebiliriz. Hem de bu kadar az sayfada ve dolayısıyla daha kısa sürede okuyucuya aktarılması cabası... (Bu incelemeyi toparlayıp yazmam ile kitabın tamamını okumam neredeyse aynı süreyi aldı desem, sanırım yanlış olmaz)

Çoğu zaman Küçük Prens ile kıyaslansa da asla kıyaslanma derecesine gelmemesi gerektiğini düşünenlerdenim.Açıkçası,beğenmedim.