Joseph Fouché - Bir Politikacının Portresi

2014 yılında bir kitap fuarından tereddütle aldığım bir kitaptı. Nedeni ise portre okumaktan hiç haz almamam... Hal böyle olunca bu kitap, 6- 7 ay boyunca şeffaf ambalajı içinde kütüphanemin kırılan rafının köşesinde sessizce öyle bekledi. Kitabı elime alıp da 19.sayfasından başlayan birinci bölümünden değil de, 15. Sayfasından başlayan ön sözünden itibaren okumaya başladığımdan itibaren tuhaf bir biçimde sarsılmaya başladım. Bir portrenin nasıl bu denli kavrayıcı, sarsıcı, akıcı, merak uyandırıcı, sürükleyici olabileceğini aklım almazken, gözüm sürekli kitap adı olan “Joseph Fouché” un tam üstünde yazılı olan STEFAN ZWEİG'ın büyük harflerle yazılmış adına takılıp duruyordu. Nihayet kendimce anladım!

Ey ölüm korkusu sen nelere kadirsin! Kendi sözlerinin ve siyasetinin bedelini her defasında bir başkasının kanıyla ödediği bu arenada kara bir bulut gibi başının üstünde sallanmaya başladığı zaman giyotin, her daim içindeki karanlığın en derininden çıkardığı dâhiyane bir güçle kurtulmayı başaran Joseph Fouché … Yaşamı boyunca politik arenada çevirdiği en ince, ustaca entrikalarla tarihin akışını sadece ve sadece kendi menfaati için değiştiren hatta günümüz politik giyotini olan istihbaratı temellendiren ve rüşvetlerle şekillendiren, böylece giyotin makinesinden daha keskin bir makinenin keşfiyle tarihin içinde her daim silik olmayı yeğlemesi yüzünden gözden kaçmış aşağılık bir adam; Joseph Fouché!

Joseph Fouché gibi tarihi akışın kendi sürecinde (özellikle kellesinin ve çıkarlarının zora düştüğü zamanlarda) etkin olabilmeyi ancak ve ancak çevirdiği usta entrikalarla başarmış bir insanın portresini insanlığa ileten Stefan Zweig’ın, bu karakter üzerinden insanlığa kazandırdığı detaylı ve içerikli gözlemleyebilme perspektifi sadece menfaatçi, ikiyüzlü, tutkulu bir entrikacı tiplemesinin hareket alanını, düşünce biçimini ve iletişim şeklini içermiyor. Çok daha değerli başkaca analizlerle de zengin kılındığını düşünüyorum.

Fütursuzca fink atılan dönekliklerle tarihin siyasi sahnesinde yer almış bir insanın işlediği suçlarla gömüldüğü bir mezarda, hayatı boyunca yaptıklarının da beraberinde gömülerek örtbas olacağı sanısının büyük bir yanılgı olacağını bu kitapla bir kere daha görüyorum.,. Ey Joseph Fouché! O ikiyüzlü, sinsi, çıkarcı dehanla en başta Robespierre ve Napoléon olmak üzere ölümlerine sebep olduğun insanların intikamını kim derdi ki bir gün 1881 yılında Viyana’da sessizce doğan, adı Stefan Zweig olacak başka bir dahi tarafından tarihteki hak ettiğin yeri sana verecek usta bir yazarın detaycılığına takılıp da insanlık tarihi boyunca ifşa edilerek, iğrentiyle anılacaksın.

Sene 2014 / 21yy. Elimdeki basımda 4. baskı olduğu yazılı olan bu kitabın baskısının sessizce ilerleyeceğine inanıyorum. Üstelik bu sadece Türkiye’deki durum… Ya dünyadaki!
Stefan Zweig tarafından insanlığın okuyup öğrenmesi ve tarihte bu tür insanların amaçlarındaki ince detayların nasıl düşüncelere dönüştüğünün anlaşılmasını sağlama adına Dünya Kültür Mirasına kasıtlı olarak bıraktığını düşündüğüm bu yapıtla adım adım izlenebilen silsilenin içerdiği çözümlemenin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bu içeriğiyle sonraki yüzyıllara taşınmaya devam edecek olan, kimsenin beceremeyip de hak ettiği vurucu darbeyi Joseph Fouché’e yaklaşık bir asır sonra bu yapıtla indirmiş olan Stefan ZWEİG’ın bu olağanüstü çabaya dayalı çalışmasını başka türlü yorumlayamıyorum.