Fareler ve İnsanlar

Pulitzer ve Nobel Edebiyat Ödüllü John Steinbeck’in başyapıtı sayılan – ki gerçekten de bir başyapıt – Fareler ve İnsanlar kitabını sonunda okudum. İncecik bir kitap, novella. Kitap ne kadar ince olsa da tesiri derin. Dostluk, sevgi, merhamet, yalnızlık, ırkçılık, sosyal eşitsizlik gibi birçok konuyu irdeleyen, zengin bir içeriği var kitabın.
Kitap, fiziksel ve zihinsel olarak birbirinin tam tersi olan zeki George ile iri yarı, güçlü, saf, zeka geriliği olan Lenmie’nin dostluğunun, hayallerinin hikayesini anlatıyor. George ile Lennie’nin arasında ender rastlanılan çıkarsız bir dostluk var. Onları görenler arkadaşlıklarının samimiyetine inanmamakta, George’un Lennie’den nasıl bir çıkar sağladığını sorgulamakta. Çünkü insanlar saf, çıkar ilişkisine dayanmayan bir dostluğu görmeye alışkın değil. Ayrıca ikilinin gerçekleştirmeye çalıştırdığı bir hayali var. George, aslında hayallerinin gerçekleşmeyeceğini bile bile Lennie’yi mutlu etmek için ona hayallerini anlatır durur.
Kitap karakterler konusunda çok renkli, birbirine zıt birçok karakter bir arada. Akıllı George ve onun tam tersi saf, zihinsel engelli Lennie ; kibirli, zengin, beyaz Curley, ezilen, fiziksel engelli zenci Crooks, adından hiç bahsedilmeyen, sıkıntılı bir tip olan Curley’in karısı diye hitap edilen kadın karakter…diye liste uzar. İlginçtir adı hiç söylenmeyen Curley’in karısı kitaptaki tek kadın karakterdir ve kitabın en kötü karakteridir.
Yazar 1902’de doğmuş ve kitabını 1937’de yazmış. Dönemin siyasi, ekonomik, güncel sorunlarına değinmiş. Ama yıl olmuş 2020 hala aynı toplumsal ve insani meseleler çözüm beklemekte. Sosyal eşitsizlikler, insanların birbirine güvenememesi, çıkarsız dostluk ilişkileri, ırkçılık bunlardan bazıları. 1930’lu yıllarda zencilerin Amerika’da yaşadıklarına 2020’de yine Amerika’da yaşandığına şahit oluyoruz. Dönemin sorunları günümüz sorunları olarak karşımıza çıkmakta.