Unamuno’nun bir başka düşündürten yapıtı. İlk yarattığı kadını ön sözünde açıklamış sanki biraz. Çocuğu olmasını isteyen kadının yaptıkları yazarın gerçekliği içinde olacak şeyler. Yazar bu nasıl olabilir diye düşüneceğimiz şeyi başta belirtmiş aslında. Bu karakter var olmak istediği için Tanrı’sı Unamuno tarafından yazılmıştır. Bu hikâyede dikkat çeken bir detay olarak kadının ölümün bir tercih olduğunu söylemesinden sonra hikayenin başından beri beni öldüreceksin diyen adam onun yüzünden ölüyor. Bu hikâyede kadın istediği şey için sonuna kadar gitmiş ama son hikâyede adam karakterinde sonuna kadar gidememiş. İki güçlü âşıktan birisi kibrini sevgilisinin sonuna kadar korurken diğeri koruyamıyor. Ama ikisi de Unamuno’nun bir parçası. Kısacası değişik tatlar bırakan ve hikâyelerde akla takılacak şeylerin ön sözde cevaplandığı bir kitap.

Modern insandır Faust kimi filozoflara göre. Öğrenir bir şeyleri ta ki o şeyin ona güç katmadığını öğrenene kadar. Bir profesör düşünün ki doktora önlüğü giyer bildiği anlaşılsın diye ve sonrasında ilmi bırakır kendisine şan şöhret vermediği için. Şeytanla anlaşma yapar modern insan imzaların kanla atıldığı. Onu emellerine ulaştıran bu kanlı anlaşmada her yol mubahtır. Bu insan çalar, yakar, yıkar bu yolda ve sonrasında bağış yapar bir yerlere yağmayla elde edilen bu servetle. Ve bağışlanır bu insan sırf bir şeylere yardım ediyor diye. Ama sorulmaz ona güç katan bu yardım neden diye? Zorbalıkla başa gelir ve fazlasıyla mal edinir. Bu kralın kötü olması gerekir normalde ancak değildir günümüz dünyasında çünkü herkesi susturacak bir şeylere sahiptir kral. Bu kralın bir de din desteği vardır arkasında çünkü o da bir metadır artık onun için. Modern insanın sürekli savaşı dalgalara benzetilmiş Goethe tarafından. Ne güzel bir eğretileme değil mi? Dalgalar yüz binlerce yıldır kıyıya varıp geri dönüyor ve her bir yeni dalga bir öncekinin üzerine çıkıyor amaçsızca sonunda aynı şeyin tekrarlanmaya devam edeceğini bile bile. Sözün özü günümüz her günümüz insanının kendinden bir şeyler bulacağı, okunması, okutturulması gereken bir baş yapıt.

İki aşık.. Birisi aşık olmaya aşık, diğeri ona aşık.