Zeybeklik ve Zeybekler Tarihi

Efe ve zeybek hakkını arayan adamdır. Saltanat devrinin o karmakarışık, halkı adam yerine koymayan, herkesi hiçe sayan idaresinde zulme boyun eğmeyen adamdır. Köylerde, kasabalarda insanlar arasında yaşarken hükümet denen kuvvete haklı derdini anlatamayınca silahını kapar, dağlara çıkar. Orada hürriyetine kavuşur, orada kendi hükümetini kurardı.Bir de çalıkakıcı vardı. Bu düpedüz çapulcu hırsızdır. Çalar, çarpar, merhamet, hak, namus bilmez. Soyar durur. Sonra ormanlarda saklanır. Elindeki, avucundaki bitince tekrar yol keser, köy basar soygunculuk yapardı.Efeyi, zeybeği bu serseri ile karıştırmayınız. Zeybekler efenin yardımcısıdır. Çalmaz, soymaz. Çalanın, çarpanın düşmanıdır. O yalnız zulme, hak tanımayan hükümet kuvvetine meydan okur. Dağda jandarma ile karşılaşınca kaçmaz, çarpışır. Güpegündüz şehirlere, kasabalara iner. Halkın sırtından kasalarını doldurmuş zenginleri haraca keser, imana getirir. Fakat bunları gizli kapaklı değil, dobra dobra apaçık yapar. İsmini, hüviyetini bildirir. Ben filan efeyim. Hükümet bilsin, gelsin, arasın bulsun beni diye haber bırakır. Efe intikam bilmez, kin tutmaz. Öyle yapsaydı zaman zaman sürü sürü insanları öldürmesi, ortalığı kana boyaması icap ederdi.Yörük Ali EfeGeleneksel yapılarına baktığımızda zeybeklerden oluşan isyancı topluluğunun tamamına kendi deyimleriyle çete, bir bütün olarak çetenin içinde yer alan bireylere zeybek, çetenin başında bulunan öncülüğünü ve sorumluluğunu üstlenen zeybeğe efe, çetenin diğer üyelerine kızan, efenin yardımcısına ise başkızan ya da başzeybek denilmektedir.Efe her zaman, her yerde en öndedir. Kendi deyimleriyle bir efe, dağda da düzde de, her yerde en önde olsun ki, efe olsun. Efe olmak için öncü veyetenekli olmak bir zorunluluktur.Zeybeklik halka karşı saygıyı, ezilenleri gözetici ve koruyucu olmayı zorunlu sayan bir kültürel geleneği içerir. Kendi içinde sürekli kendini denetleyen ve katı kurallardan oluşan bir yaşam biçimi haline gelen bu durum, kendilerini dışa karşı -halk katında- saygın kılar.Böylesi bir kahramanlık insanın insana yanması, umarsızlığa çare aramasıdır; bir başka deyişle derin uykularda uyuyanlar için karanlık bir gecede kuşatmalardan kurtuluşun ağır sancısını duymanın, tutsaklığın zincirlerini kırarak hep birlikte özgürlüğe kanat çırpmanın sevincini yaşamaktır. İşte böylesi insanlar toplumların kahraman konumuna taşıdığı insanlardır.Belki zeybekler de toplumun kendi içinden birileri olarak gereksinim duyduğunda yarattığı böylesi kahramanlardır.

Efe ve zeybek hakkını arayan adamdır. Saltanat devrinin o karmakarışık, halkı adam yerine koymayan, herkesi hiçe sayan idaresinde zulme boyun eğmeyen adamdır. Köylerde, kasabalarda insanlar arasında yaşarken hükümet denen kuvvete haklı derdini anlatamayınca silahını kapar, dağlara çıkar. Orada hürriyetine kavuşur, orada kendi hükümetini kurardı.Bir de çalıkakıcı vardı. Bu düpedüz çapulcu hırsızdır. Çalar, çarpar, merhamet, hak, namus bilmez. Soyar durur. Sonra ormanlarda saklanır. Elindeki, avucundaki bitince tekrar yol keser, köy basar soygunculuk yapardı.Efeyi, zeybeği bu serseri ile karıştırmayınız. Zeybekler efenin yardımcısıdır. Çalmaz, soymaz. Çalanın, çarpanın düşmanıdır. O yalnız zulme, hak tanımayan hükümet kuvvetine meydan okur. Dağda jandarma ile karşılaşınca kaçmaz, çarpışır. Güpegündüz şehirlere, kasabalara iner. Halkın sırtından kasalarını doldurmuş zenginleri haraca keser, imana getirir. Fakat bunları gizli kapaklı değil, dobra dobra apaçık yapar. İsmini, hüviyetini bildirir. Ben filan efeyim. Hükümet bilsin, gelsin, arasın bulsun beni diye haber bırakır. Efe intikam bilmez, kin tutmaz. Öyle yapsaydı zaman zaman sürü sürü insanları öldürmesi, ortalığı kana boyaması icap ederdi.Yörük Ali EfeGeleneksel yapılarına baktığımızda zeybeklerden oluşan isyancı topluluğunun tamamına kendi deyimleriyle çete, bir bütün olarak çetenin içinde yer alan bireylere zeybek, çetenin başında bulunan öncülüğünü ve sorumluluğunu üstlenen zeybeğe efe, çetenin diğer üyelerine kızan, ef... tümünü göster