Mezhep ve Devlet / Osmanlı`da ve İran`da

Anadoluda Osmanlı devleti, İranda Safevi devleti Türkmen geleneklerinin ağır bastığı Ahlâk İslamına dayalı olarak kuruldu: Medrese ve şeriata değil, sufi dervişlere, evliyalara, keramet sahibi babalara dayalı, coşkulu bir İslam... Neden? Fakat her iki ülkede de devlet kurumlaştıkça halk İslamından ulema İslamına geçildi. Osmanlıda Sünni şeriat ve Sünni devlet hukuku, İranda Şii şeriat ve Şii ulema hukuku egemen oldu... Neden? Heterodoks Türkmenler iki tarafta da kurdukları devletten dışlandılar. Ve Sünni Osmanlı şeriatından laik cumhuriyet. Şii İran şeriatından teokratik cumhuriyet çıktı... Neden? Taha Akyol, bu soruların cevabını sosyolojik açıdan araştırıyor.

Anadoluda Osmanlı devleti, İranda Safevi devleti Türkmen geleneklerinin ağır bastığı Ahlâk İslamına dayalı olarak kuruldu: Medrese ve şeriata değil, sufi dervişlere, evliyalara, keramet sahibi babalara dayalı, coşkulu bir İslam... Neden? Fakat her iki ülkede de devlet kurumlaştıkça halk İslamından ulema İslamına geçildi. Osmanlıda Sünni şeriat ve Sünni devlet hukuku, İranda Şii şeriat ve Şii ulema hukuku egemen oldu... Neden? Heterodoks Türkmenler iki tarafta da kurdukları devletten dışlandılar. Ve Sünni Osmanlı şeriatından laik cumhuriyet. Şii İran şeriatından teokratik cumhuriyet çıktı... Neden? Taha Akyol, bu soruların cevabını sosyolojik açıdan araştırıyor.