Kurmaca Bir Dünyadan

Bir yazın ürününün değerinin kanıtlanabilmesi için zamana gereksinim vardır. Avangard biçim denemelerinde bulunan ve nonkonformist bir yapı gösteren yazarın, yazın çevreleri tarafından benimsenmesi için gereken süre ise, her zaman daha uzun olmuştur. Örneğin, yalnız Alman değil, dünya tiyatrosunun öncü isimlerinden Georg Büchnerin yazın tarihi içinde yerini alması ancak, ölümünden 50-60 yıl sonra gerçekleşebilmiştir. Bir yazarın toplum tarafından benimsenmesi için, herşeyden önce okunması, yapıtlarıyla ilgili olarak yayınlanan eleştiri yazıları ve araştırmalarla değerinin kanıtlanması -en azından Batı toplumunda bu böyledir-, bunun için ise, süreçlerin büyük bir hızla yaşandığı çağımızda bile en az 10-15 yılın geride bırakılması gerekir. Yazın tarihini oluşturan büyük yazarlar ve onların doruk yapıtlarının hak ettikleri yerlere gelmelerinde en önemli etkenlerden biridir zaman. Bir yazın tarihçisi için en büyük güçlüklerden biri de, bu zamansa! uzaklığı ortadan kaldırıp, kendi içinde yaşadığı dönemin yazınını nesnel bir seçkiyle taramak ve üzerinde o güne dek kimsenin bir yargıda bulunmadığı yapıtları nitelik süzgecinden geçirmek olsa gerek. Bu bağlamda, yazın tarihçisi ile eleştirmenin görevleri çakışır.Devinim durumundaki zamanın içinden ve oluşmakta olanın arasından en yetkinini bulup çıkarmak, bir anlamda güncel olandan tarih yapmak bilimsel ölçütler çerçevesinde yapılan yazın eleştirisinin en önemli işlevleri arasındadır. Edebiyat eleştirileri bir yerde edebiyat tarihlerine öncülük etmek gibi ciddi ve sorumluluk isteyen bir işlev yüklenirler. (ÇTR.** s.21) Böyle diyor Gürsel Aytaç Çağdaş Türk Romanları Üzerine incelemeler adlı kitabında. Yazın tarihçisi, incelediği yapıtlan iki düzlemde ele almak zorundadır: Birincisinde, yapıtı tarihsel bir temelde ele alır, onun resepsiyon sürecini, toplumla etkileşimini anlatır. Geçmişe bakarken ise içinde yaşadığı çağın gözlükleridir kullandığı. Yazın tarihi Schillerin deyişiyle güncel * Cumhuriyet

Bir yazın ürününün değerinin kanıtlanabilmesi için zamana gereksinim vardır. Avangard biçim denemelerinde bulunan ve nonkonformist bir yapı gösteren yazarın, yazın çevreleri tarafından benimsenmesi için gereken süre ise, her zaman daha uzun olmuştur. Örneğin, yalnız Alman değil, dünya tiyatrosunun öncü isimlerinden Georg Büchnerin yazın tarihi içinde yerini alması ancak, ölümünden 50-60 yıl sonra gerçekleşebilmiştir. Bir yazarın toplum tarafından benimsenmesi için, herşeyden önce okunması, yapıtlarıyla ilgili olarak yayınlanan eleştiri yazıları ve araştırmalarla değerinin kanıtlanması -en azından Batı toplumunda bu böyledir-, bunun için ise, süreçlerin büyük bir hızla yaşandığı çağımızda bile en az 10-15 yılın geride bırakılması gerekir. Yazın tarihini oluşturan büyük yazarlar ve onların doruk yapıtlarının hak ettikleri yerlere gelmelerinde en önemli etkenlerden biridir zaman. Bir yazın tarihçisi için en büyük güçlüklerden biri de, bu zamansa! uzaklığı ortadan kaldırıp, kendi içinde yaşadığı dönemin yazınını nesnel bir seçkiyle taramak ve üzerinde o güne dek kimsenin bir yargıda bulunmadığı yapıtları nitelik süzgecinden geçirmek olsa gerek. Bu bağlamda, yazın tarihçisi ile eleştirmenin görevleri çakışır.Devinim durumundaki zamanın içinden ve oluşmakta olanın arasından en yetkinini bulup çıkarmak, bir anlamda güncel olandan tarih yapmak bilimsel ölçütler çerçevesinde yapılan yazın eleştirisinin en önemli işlevleri arasındadır. Edebiyat eleştirileri bir yerde edebiyat tarihleri... tümünü göster