İlerleme

İlerleme kavramının oldukça eskiye uzanan geçmişi bu kavramın Avrupa kültüründeki köklü yerine işaret eder. Koselleck bu kitapta ilerlemenin bu kültüre başlangıcından günümüze dek nasıl yerleştiğini araştırıyor. Kavramı ifade eden sözcüklerin dönemler boyunca geçirdiği değişimler ve kazandığı anlamlar Batıya ait bir ilerleme kültürünün genel çizgilerini ortaya çıkarıyor. Antikçağda öncelikle bilim ve teknikte, geçmiş ile şimdiki zamana bağlı bir anlayışa denk düşen ilerleme kavramında gelecek ufkuna ilişkin bir anlam yoktu. Modern zamanların başlangıcında ilerleme Ortaçağda dinsel küre içinde oluşturduğu anlamını dünyevileştirince aynı kavramı ifade eden sözcük de değişti. Değişim en belirgin ifadesini bireyin ve toplumun ilerleyişine ilişkin görüşleriyle bir gelecek ufku anlayışı oluşturan Aydınlanmacı düşünürlerde buldu. Koselleck XIX. yüzyılda ilerlemeye olan inancın artışını ve nihayet kavramın sonraki yüzyıla aktarılışını incelerken özellikle bu iki dönemde ilerleme inancına karşıt olarak gelişen düşünceleri de değerlendiriyor. Kosellecke göre ilerleme tarihi boyunca bu kavrama karşı eşzamanlı olarak eleştirel bir bakış gelişir ve bu bakış hem edebiyatta hem de felsefede oldukça belirgindir. Buna karşılık siyaset ilerleme düşüncesinde bulduğu ve yararlandığı gücüllüklerden vazgeçmemiştir.

İlerleme kavramının oldukça eskiye uzanan geçmişi bu kavramın Avrupa kültüründeki köklü yerine işaret eder. Koselleck bu kitapta ilerlemenin bu kültüre başlangıcından günümüze dek nasıl yerleştiğini araştırıyor. Kavramı ifade eden sözcüklerin dönemler boyunca geçirdiği değişimler ve kazandığı anlamlar Batıya ait bir ilerleme kültürünün genel çizgilerini ortaya çıkarıyor. Antikçağda öncelikle bilim ve teknikte, geçmiş ile şimdiki zamana bağlı bir anlayışa denk düşen ilerleme kavramında gelecek ufkuna ilişkin bir anlam yoktu. Modern zamanların başlangıcında ilerleme Ortaçağda dinsel küre içinde oluşturduğu anlamını dünyevileştirince aynı kavramı ifade eden sözcük de değişti. Değişim en belirgin ifadesini bireyin ve toplumun ilerleyişine ilişkin görüşleriyle bir gelecek ufku anlayışı oluşturan Aydınlanmacı düşünürlerde buldu. Koselleck XIX. yüzyılda ilerlemeye olan inancın artışını ve nihayet kavramın sonraki yüzyıla aktarılışını incelerken özellikle bu iki dönemde ilerleme inancına karşıt olarak gelişen düşünceleri de değerlendiriyor. Kosellecke göre ilerleme tarihi boyunca bu kavrama karşı eşzamanlı olarak eleştirel bir bakış gelişir ve bu bakış hem edebiyatta hem de felsefede oldukça belirgindir. Buna karşılık siyaset ilerleme düşüncesinde bulduğu ve yararlandığı gücüllüklerden vazgeçmemiştir.