İdeal Devlet (El-Medinetü'l Fazıla)
Farabi
Fârâbiye göre İslâmın çeşitli anlaşılması biçimleri, seviyeleri mevcuttur. Bu seviyelerden biri, üzerinde hiçbir zihnî, aklî işlemde bulunmadan, gelenekçilerin savundukları biçimde harfi harfine almak ve anlamaktır. Bu, sıradan insanın, Platonun sözleriyle gözüyle görmediği eliyle tutmadığı şeyleri anlamakta güçlüğü olan insanın, duygularında akla, sezgiye yükselmemiş, yükselemeyecek olan insanın anlama biçimi ve seviyesidir. (bu inanç seviyesi, Gazalînin deyimi ile taklit seviyesidir.) Ama bunun üzerinde özel bir gruba, akıl ve sezgi sahibi insanlara, duyumcu değil, akılcı-ruhçu insanlara tahsis edilmiş olan özel bir anlaşılma biçimi ve seviyesi vardır ki bu, filozofların, bilginlerin anlama biçimi ve seviyesidir. İşte Fârâbîye göre felsefe, en mükemmel anlama biçimi ve seviyesidir.
Fârâbiye göre İslâmın çeşitli anlaşılması biçimleri, seviyeleri mevcuttur. Bu seviyelerden biri, üzerinde hiçbir zihnî, aklî işlemde bulunmadan, gelenekçilerin savundukları biçimde harfi harfine almak ve anlamaktır. Bu, sıradan insanın, Platonun sözleriyle gözüyle görmediği eliyle tutmadığı şeyleri anlamakta güçlüğü olan insanın, duygularında akla, sezgiye yükselmemiş, yükselemeyecek olan insanın anlama biçimi ve seviyesidir. (bu inanç seviyesi, Gazalînin deyimi ile taklit seviyesidir.) Ama bunun üzerinde özel bir gruba, akıl ve sezgi sahibi insanlara, duyumcu değil, akılcı-ruhçu insanlara tahsis edilmiş olan özel bir anlaşılma biçimi ve seviyesi vardır ki bu, filozofların, bilginlerin anlama biçimi ve seviyesidir. İşte Fârâbîye göre felsefe, en mükemmel anlama biçimi ve seviyesidir.
Değerlendirmeler
Kitabın yarıdan fazlası; yaratıcı,ilk varlık,gezegenler gibi birçok faklı konu ile ilgilidir. Bu bölüm bana çok ağır geldi ve bundan dolayı bu bölümden fazla bir şey anlamdım. Bunun için bu kısım ile ilgili bir şey söylemek istemiyorum.
Kitabın kalan kısmında ise kitabın ismini taşıyan; El – Medinetü’l Fazıla(Üstün Ülke,İdeal Devlet,Erdemli Devlet)’den bahsediyor.
Farabi, Üstün Şehri ve reisini organizmaya benzetiyor. Özet olarak diyor ki; insanın meydana gelen ilk organı kalbidir. Kalp, diğer organlardan üstündür. Bunun için kalp, diğer organların reisidir. Aynı şekilde Üstün Ülke’yi de yönetecek reis, nasıl ki kalp, diğer organlardan üstün olduğu için en başta olması gereken organ ise, Üstün Ülke’ye reis olacak kişide diğer insanlardan özelikleri ile üstün olmalıdır. Farabi, reisin bu özeliklerini 12 tane olarak belirlemiş ve bu özelikleri ayrı ayrı ifade etmiştir. Farabi’ye göre bu 12 özeliği birlikte taşıyan insanları toplumda bulmak çok zordur. Ama buna rağmen bu özelikler bir kişide değil de ayrı ayrı iki kişide de mevcut olabilir. Böyle bir durumda Üstün Ülke’yi bu iki kişinin yönetmesi gerekir. Aynı şekilde bu 12 özeliği birlikte hiç kimse taşımamsı durumunda, ayrı ayrı bu özelikler; üç,dört,beş ve altı kişide toplanmış olabilir. Böyle bir durumda da bu kişiler kendi aralarında anlaşarak, hepsi de üstün yönetici olurlar.
Farabi’ye göre,Üstün Şehrin reisinin taşıması gereken hikmet özeliği çok önemlidir. Eğer reis taşıması gereken 12 özelikten sadece hikmet özeliğini taşımıyorsa Üstün Ülke’ye hükümdar olmaz . Ve şehir tehlikeye maruz kalır. Şayet kendisiyle hikmetin alakası kuracak bir hakimin mevcut olması durumu ortaya çıkmazsa o şehir bir müddet sonra helak olmaktan kurtulmayacaktır.
Farabi, bu eserde Üstün Şehrin özeliklerini ve insanlarını anlatırken, aynı zamanda; Üstün(Fazıl)şehrin zıtları cehalet şehri,günahkar şehir, iyilikten kötülüğe doğru değişmiş şehir, zaruret şehri, değiştiren şehir,bayağılık ve düşüklük şehri, itibar şehri, galibiyet şehri ve toplumcu şehirlerin de özelliklerini ve insanlarını anlatmıştır
Baskı Bilgileri
208 sayfa
Benzer Kitaplar
Şu An Okuyanlar
Okumuşlar
Okumak İsteyenler
|