Edebiyat Dergileri

Uzun yıllardan beri edebiyat dergilerini takip etmeyen biri olarak bu tartışmaya katılmam ne kadar adil ve makul bilemiyorum.

Lâkin vaktiyle bir arkadaşımın çıkardığı edebiyat derhisi'nden yola çıkarak bu savını onaylayabilirim.

Yıllardan beri "sektör"ün içerisinde olan Kitaplık, Varlık vs. dergilerin finansman desteğiyle oluşturduğu editör kadroları varken, arkalarında büyük sermayenin olmadığı dergilerde böyle profesyonel bir ortam elbette yaratılamıyor.

Tabii bu dergilerin edebi eserlerle ne kadar beslendiği de önemli bir sorun burada.

İlk sayı kimi zaman üç-beş arkadaşın yıllar içinde yazdıklarından yaptıkları bir seçki tadında olurken, 20. sayı onlara ulaştırılan amatör yazılardan dergiye -diğerlerine kıyasla - konulabilecek olanlar arasından oluyor hâliyle.

Hoş tabii, bu demek değildir ki, büyük sermayeli dergilerde harika şeyler çıkıyor. Dijital Müteşair ile ilgili eleştirilere yönelik yazılmış cevapta vaktiyle sermayeli bir dergide yazılmış - doğruluğunu teyit etmedim - şöyle bir şiir alıntılanır :

İmha




güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


n




d

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel




yo

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel



güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


t

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


y

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel



güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


a

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


ı

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel


ı

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

güzel biçimler güzel ilişkiler kuruyor güzel güzel

Eğer büyük dergilerin standartları bu metni şiir diye yayınlamayı gerektiriyorsa, çenemizi ellerimizin arasına oturtup bir iyice düşünmemiz lazım gibi geliyor bana. Şahsen ben bu metnin nasıl şiir olarak adlandırılabildiğini anlayabilmiş değilim bunca yıldan sonra :)

Edebiyat dergilerinin (Türkiye'dekiler için konuşuyorum) en büyük problemi standardı yakalayamamaları bence.

Ben bu dergileri elinden geldiğince takip eden biri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, büyük kitabevlerinde satılmayan (Varlık, Adam Öykü (rip), Kitap-lık, Dil ve Edebiyat, Edeb!yat,, Koridor, vs dışındaki), daha yöresel dergiler bir türlü düzgün bir çizgi tutturamıyorlar.

Bir derginin 1. sayısı ile 20. sayısı arasında uçurumlar oluyor. Elbette gelişim ve yenilik için bu gerekli fakat çoğunlukla bu değişiklikler iyiye gitmekten ziyade tiraj kaygısı, okur çekme kaygısı, ego sorunları gibi nedenlerle kötüye doğru kırıyor rotayı. Bu da okurları uzaklaştırıyor, yerel edebiyat dergilerinin isimlerinin duyulmasının önüne ket vuruyor.

Bu nedenle sanki İstanbul, Ankara gibi merkezi şehirlerde filizlenmeyen dergiler, bir türlü doğru yayın stratejilerini oluşturamayarak, hem kendilerini hem de okuyucuları bocalamaya sürüklüyorlar.

Oysa benim ilk elden bildiğim kadarıyla, örneğin Ankara'da 3-4 kitabevi bu tarz anadolu çıkışlı edebiyat dergilerini vitrinlerine koymayı istemekteler.

Yanlış düşünüyor olabilirim. Belki muhteşem dergiler vardır, ben hepi topu 5 şehrin dergilerini takip edebiliyorum, arkadaşlarım sağolsun.

Belki de herkes bir "ekol" yaratmaya çalışıyor. Bazı isimler var ki, kendilerini önce edebiyat dergileriyle duyurmuş ve ardından dikkat çekince birkaç yıllık ciddi edebi katkıdan sonra adeta okurla dalga geçer gibi boş sayfaları olan veya bir kelimelik sayfalarla dolu kitaplar çıkartmış.
Bunun çok entel, çok harika, çok anlamlı olduğunu düşünüp peşine takılan okur ve amatörler var yığınla.
Bu bayağı bildiğin edebi kıyım.

Aslında bunun göbeğinde belirttiğin gibi maddi sorunlar var. Sanki "Ne kadar çok farklı insanların şiirlerini yayınlarsak o kadar çok satılır dergi." mantığı güdülüyor. Bir taraftan onlara hak veriyorum ama diğer yandan da "beceremeyeceksen hiç bulaşma" diye isyan edesim geliyor.