Türkler Arasında

Amerikalı bir misyoner olan Cyrus Hamlin’in 1839 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na gelmesinden Amerika’ya dönüşüne kadar geçen 35 yıllık süreyi ele aldığı bu kitabında sadece zamanın Kostantiniyye’sinde geçirmiş olduğu mücadele dolu yıllar ve imzasını attığı aralarında Robert Kolej’in de bulunduğu başarılı işler yok. Aynı zamanda Osmanlı’nın kuruluşundan içinde bulunduğu sona yaklaşma dönemine kadar olan gözlemini de objektif bir şekilde aktarmış. Bunda, bu topraklarda oldukça uzun bir zaman geçirmiş olması ve bu kültürü iyi anlamış olmasının etkisi büyük. Gerçekten Hamlin gerek karşılaştırmalarında gerek değerlendirmelerinde görevine sonuna kadar sadık kaldığı gibi tespitleri de oldukça isabetli. Bu yüzden bu eğitim ve misyon insanının yaptıkları kadar Osmanlı’nın bu dönemindeki günlük yaşam ve düzeni merakla okutuyor kendini. Eserde kolera salgınına alınabilecek önlem ve ilaçlar için yazmış olduğu mektuptan, din çekişmelerine, güçsüz düşen bir devletin nasıl dünyanın gerisinde kaldığından, Protestan ve Müslüman halkın yer yer gülümseten dayanışmalarına, eğitimin öneminden, Kırım Savaşı’na, Gülhane Hatt-ı Hümayunu’ndan, İslam incelemesine kadar çok zengin bir içerik var.