Beyaz Kale

Kara Kitap'ın Şeyh Galip imzalı Hüsn ü Aşk'ın modernize edilmiş versiyonu olduğunu düşünürsek, Beyaz Kale'nin çalıntı olduğuna inanmakta da zorluk çekmeyiz gibi geliyor bana.

Ancak... "Büyük yazarlar arasında böyle bir şeyi ilk yapan Orhan Pamuk değil. Dolayısıyla bütün bu olanlar ve Orhan Pamuk'un bazı bölümlerde yaptığı intihal, Beyaz Kale'nin tadını çıkararak okumamıza bir engel teşkil etmez," yorumuna katılmam da mümkün değil. Dahası, böyle bir yorumun Pamuk'un ayıbını meşrulaştıran bir yaklaşım sergilediğini bile söyleyebilirim. "Kurmaca" yorumunu bu amaçla yapmamış olabilir, ancak cümlelerinin ifade ettiği anlamlardan biri bu oluyor ne yazık ki.

Edebiyat -bırakın alıntıyı- "ortak bir bilinci paylaşmak" anlamını bile taşıyabilir. Konuya örnek teşkil etmesi açısından şu adresteki yazımı işaret edebilirim: http://www.askingungor.com/blog/index.php/2010/05/harry-potterin-kings-crossi-ile-gohor-askinenin-zaman-kulesi/

Burada da göreceğiniz gibi, birbirinden hiçbir şekilde haberi olmayan iki yazar çok benzer imgeler yaratabilir, birbirini fazlasıyla andıran cümleler kurabilir... Aynı zamanda bir "okur" da olan "yazar" uzak geçmişte okuduğu bir romanı bilinçaltı düzeyinde yeniden biçimlemiş de olabilir... Bunlara itirazım yok. Ancak o "yazar" bile bile, isteye isteye, kasıla kasıla başka bir yazarın eserini "kopyalarsa" ben ona "hırsızlık" derim.

Bu açıdan bakınca Orhan Pamuk'a "edebiyat hırsızı" demememin tek nedeni yazının bizzat kendisine duyduğum saygıdandır ("yazar"ın değil, dikkatinizi çekerim, "yazı"nın.)

Tarihçi Murat Bardakçı, Beyaz Kale’nin “Kanunî Devrinde İstanbul” isimli kitaptan çok sayıda alıntı olduğunu iddia ediyor. Bu iddiaya katılanların sayısı da az değil.

Br kitabın başka kitaplardan 'alıntı'(iktibas) yapması bir sorun teşkil etmez. Mesele bir kitabın başka kitaplardan intihal(aşırma) yapmasındadır. Alıntı yapmakta hiçbir sakınca yoktur. Bir metin, başka bir metinden alıntı içerebilir. Akademik metinlerde de başka metinlerden alıntı, başka metinlere atıflar vardır. Alıntı'nın intihal yerine kullanılması sık yapılan bir hata.

Öte yandan, şu anda 'Pedro'nun Zorunlu İstanbul Seyahati' adıyla piyasada bulunan ve zamanında Fuat Carım'ın 'Kanuni Döneminde İstanbul' adıyla özgün dili olan İspanyolcadan seçmeleri yayımladığı kitaptan intihal yapıldığı kesin olarak bellidir. Bu konu zamanında çok tartışıldı ve artık bir güncelliği bulunmamakta. Yani bilinmeyen bir mesele değil, aksine üzerine çok yazılıp çizilmiş bir konu. Bildiğim kadarıyla Orhan Pamuk, bu mesele ortaya çıktıktan sonra Beyaz Kale'nin içinde yararlanılan kitaplarla ilgili bir bölüm ekledi. Bu konu hakkında da pek konuşmuyor.

Büyük yazarlar arasında böyle bir şeyi ilk yapan Orhan Pamuk değil. Dolayısıyla bütün bu olanlar ve Orhan Pamuk'un bazı bölümlerde yaptığı intihal, Beyaz Kale'nin tadını çıkararak okumamıza bir engel teşkil etmez.

Evet alıntı değil, intihal olduğu iddia ediliyor. 'Alıntı' kelimesi yanlış kullanıldı.

b eyaz kale nin tek eksiği (bu bağlam da :) tekrarlama mefhumuna ya da yeni bi şey yok ki geyiğine, az yer vermesidir gibime geliyor.iki kişinin yer değiştirmesi,aynılaşması kurguyu kurtarmıyor.zaman ,mekan ve dier ıvır zıvır da aynı kılınmalıydı.zannımca...tabi yazarın böle bi derdi olduğunu var sayıyorum.