İslam Dünyasında Yahudiler

Yahudi halkının uzun tarihinde pek çok bölüm vardır. Yunan İskenderiyesi Philonun, Babil Talmudun, Ortaçağ İspanyası zengin bir İbrani edebiyatının yurdu oldu; modern Yahudi tarihinin büyük bir bölümünü Alman ve Polonya Yahudileri yazdılar. Hepsi gitti, sadece anıları ve anıtları ayakta: Yahudi tarihinin zengin ve canlı, uzun bölümlerinden biri olan Yahudi-İslam ortak yaşamı, Yahudi yaşamının ve yaratıcılığının bir başka büyük dönemini oluşturmaktaydı. O da şimdi sonuna geldi, dayandı. Geçmişte İslam ne ölçüde hoşgörülüydü? Bu sorunun cevabı büyük ölçüde kavramları nasıl tanımladığımıza bağlıdır. İslam derken neyi kastediyoruz? Bu soru ilk bakışta sanılabileceği kadar kolay ve açık değildir. Hoşgörü derken neyi kastediyoruz? Bu kavramın da yığınla farklı tanımı vardır ve bir takım sorulara yol açar.

Yahudi halkının uzun tarihinde pek çok bölüm vardır. Yunan İskenderiyesi Philonun, Babil Talmudun, Ortaçağ İspanyası zengin bir İbrani edebiyatının yurdu oldu; modern Yahudi tarihinin büyük bir bölümünü Alman ve Polonya Yahudileri yazdılar. Hepsi gitti, sadece anıları ve anıtları ayakta: Yahudi tarihinin zengin ve canlı, uzun bölümlerinden biri olan Yahudi-İslam ortak yaşamı, Yahudi yaşamının ve yaratıcılığının bir başka büyük dönemini oluşturmaktaydı. O da şimdi sonuna geldi, dayandı. Geçmişte İslam ne ölçüde hoşgörülüydü? Bu sorunun cevabı büyük ölçüde kavramları nasıl tanımladığımıza bağlıdır. İslam derken neyi kastediyoruz? Bu soru ilk bakışta sanılabileceği kadar kolay ve açık değildir. Hoşgörü derken neyi kastediyoruz? Bu kavramın da yığınla farklı tanımı vardır ve bir takım sorulara yol açar.