Ebu Said El-Hadimi Merkez ile Taşra Arasında Bir Osmanlı Alimi

Konyalı Muhammed Hâdimînin önemli bir 18. yüzyıl Osmanlı taşra âlimi olduğundan kuşku yoktur. Belki de isimlerini fazla tanımadığımız onlarca taşra âliminin en önde gelenlerindendir. Menkıbeleri, bilhassa Konya ve civarında nesilden nesle aktarılmış ve birçoğu günümüze kadar gelmiştir. Bunlar halk arasında dilden dile dolaşmaktadır. Yapıtları pek bilinmese de, tasavvuf çevrelerinde önemli bir şahsiyet olarak hâlâ saygıyla anılmaktadır. Fıkıh ve ahlak alanında da hatırı sayılır bir otorite olarak kabul edilmektedir. Özellikle ahlak ve tasavvuf alanlarında verdiği eserler, günümüzde de rağbet görmektedir. Mecellenin önemli kaynaklarından biri olan ve Osmanlının son dönemlerine kadar medreselerle hukuk mekteplerinde okutulan Mecâmiyul-hakâik adlı eseri, modernleşme sürecinde Türk hukuk tarihinin önemli çalışmalarından biridir. Hadim kasabasında kurduğu Anadolunun en önemli eğitim merkezinde, birçoğu dönemlerinin gözdesi olan yüzlerce âlim ve sûfi yetiştirmiştir.Hâdimînin nüfuz alanı ve şöhreti böylece, Hadimden başlayıp oradan bütün Anadoluya ve nihayet Osmanlı sınırlarını aşıp Afrikadan Rusyaya uzanan geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bunda onun İslam düşün tarihinin en köklü problemlerinden biri din-tasavvuf ilişkisine yaptığı uzlaştırıcı katkının ve ihtilaflar karşısında aldığı arabulucu pozisyonun rolü yadsınamaz. Elinizdeki kitap, bu başarı öyküsünü ayrıntılı bir biçimde ele alıyor. Hâdimînin şahsında bir Osmanlı taşra bilgininin nasıl yetişip yükselebildiğini, nasıl merkez ulema ile boy ölçüşebilecek bir otorite olabildiğini, dinsel ve bilimsel faaliyetleriyle nasıl sınırları aşan bir şan ve şöhrete ulaşabildiğini ortaya koyuyor. Aynı zamanda, 18. yüzyıl Anadolusunda bilim anlayışı, din ve tasavvuf eğitimi, toplumsal yaşam, kültür ve edebiyat gibi konulara da ışık tutuyor. Dr. Yaşar Sarıkaya Bochum Ruhr Üniversitesinde Şarkiyat, İslam Bilimleri ve Pedagoji okudu. Aynı üniversitede yüksek lisans ve doktorasını yaptı. Osmanlı eğitim ve kültür tarihi, Avrupada İslam ve İslam din eğitimi konularında Almanca ve Türkçe kitap ve makaleleri var.

Konyalı Muhammed Hâdimînin önemli bir 18. yüzyıl Osmanlı taşra âlimi olduğundan kuşku yoktur. Belki de isimlerini fazla tanımadığımız onlarca taşra âliminin en önde gelenlerindendir. Menkıbeleri, bilhassa Konya ve civarında nesilden nesle aktarılmış ve birçoğu günümüze kadar gelmiştir. Bunlar halk arasında dilden dile dolaşmaktadır. Yapıtları pek bilinmese de, tasavvuf çevrelerinde önemli bir şahsiyet olarak hâlâ saygıyla anılmaktadır. Fıkıh ve ahlak alanında da hatırı sayılır bir otorite olarak kabul edilmektedir. Özellikle ahlak ve tasavvuf alanlarında verdiği eserler, günümüzde de rağbet görmektedir. Mecellenin önemli kaynaklarından biri olan ve Osmanlının son dönemlerine kadar medreselerle hukuk mekteplerinde okutulan Mecâmiyul-hakâik adlı eseri, modernleşme sürecinde Türk hukuk tarihinin önemli çalışmalarından biridir. Hadim kasabasında kurduğu Anadolunun en önemli eğitim merkezinde, birçoğu dönemlerinin gözdesi olan yüzlerce âlim ve sûfi yetiştirmiştir.Hâdimînin nüfuz alanı ve şöhreti böylece, Hadimden başlayıp oradan bütün Anadoluya ve nihayet Osmanlı sınırlarını aşıp Afrikadan Rusyaya uzanan geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bunda onun İslam düşün tarihinin en köklü problemlerinden biri din-tasavvuf ilişkisine yaptığı uzlaştırıcı katkının ve ihtilaflar karşısında aldığı arabulucu pozisyonun rolü yadsınamaz. Elinizdeki kitap, bu başarı öyküsünü ayrıntılı bir biçimde ele alıyor. Hâdimînin şahsında bir Osmanlı taşra bilgininin nasıl yetişip yükselebildiğini, nasıl merkez... tümünü göster