Touchless

Titanicte Rubaiyat! Doğunun çiçeği Batının Çiçekliğinde! Ey Hayyam! Yaşadığımız şu güzel anı görebilseydim!Amin Maalouf, Afrikalı Leodan (YKY, 1993) sonra bu kez Doğuya, İrana bakıyor. Ömer Hayyamın Rubaiyatının çevresinde dönen içiçe iki öykü... 1072 yılında, Hayyamın Semerkantında başlayan ve 1912de Atlantikte bit(mey)en bir serüven... Bir elyazmasının yazılışının ve yüzlerce yıl sonra okunurken onun ve İranın tarihinin de okunuşunun öyküsü/tarihi... TADIMLIKBazen Semerkantta, ağır ve kasvetli bir günün bitiminde, kentin işsiz güçsüz takımı, baharat çarşısının yanı başındaki iki meyhane çıkmazında, Sogd ülkesinin kokulu şarabını içmek için değil, ama gelen gideni gözetlemek ya da çakırkeyif bir kaç akşamcıya saldırmak için dolanıp durur. Ele geçirilen kişi yere serilir, hakaret edilir, baştan çıkartan şarabın kızıllığını ona yüz yıllar boyu hatırlatacak olan bir cehennem ateşine sokulur.İşte Rubaiyat, 1072 yazında, böyle bir olay üzerine yazılmaya başlandı. Ömer Hayyam yirmi dört yaşındaydı ve bir süredir Semerkantta bulunuyordu. O akşam, meyhaneye mi gitmişti yoksa dolaşıp dururken rastlantılar mı onu oraya sürüklemişti? Bilinmeyen bir kenti arşınlamanın taze keyfi, biten günün binlerce biçim alışına açık gözlerle bakış... Gelincik Tarlası Sokağında bir küçük oğlan, aşırdığı elmayı göğsünde tutarak tabanları yağlıyor; çuhacılar çarşısında bir dükkânın içinde, bir kandilin kör ışığında tavla partisi sürüyor, iki zar atışından sonra bir küfür ve tıkırtılı bir gülüş duyuluyordu. İplikçiler geçidinde ise, katırcının biri çeşmenin önünde durup yüzünü yıkıyor, sonra da uyuya kalan çocuğunu öpercesine, dudaklarını uzatıp musluğa eğiliyor, susuzluğunu giderdikten sonra ıslak avuçlarını yüzünde gezdirip şükrediyor, içi boş bir karpuzu yerden alarak su ile dolduruyor ve hayvanının başından aşağıya, o da içebilsin diye boca ediyordu.Tütüncüler Meydanında, gebe bir kadın Hayyama yaklaştı. Peçesini açtığında ancak onbeş yaşında olduğu anlaşılıyordu. Tek söz etmeden, çocuksu dudaklarında tek gülümseme olmadan, Hayyamın elindeki kestanelerden bir kaçını çalıverdi. Hayyam şaşırmadı. Bu Semerkantda eski bir inanıştı. Bir anne adayı, sokakta hoşuna giden bir yabancıya rastlarsa, yiyeceğini elinden almak cesaretini gösterebilmeliydi. Böylece, doğacak çocuk, onun kadar yakışıklı, onun gibi ince uzun, onun kadar soylu ve düzgün hatlara sahip olacaktır. Ömer, uzaklaşan kadına bakarken, elinde kalan kestaneleri yemeye devam etti. O sırada duyduğu bir uğultu, hızlanmasına yol açtı. Az sonra kendini, zincirinden boşanmış bir güruhun ortasında buluverdi. Kolları ve bacakları upuzun, beyaz saçları dağılmış bir ihtiyar, yere serilmiş, çığlıkları öfke ve korkudan hıçkırığa dönüşmüştü. Gözleriyle yeni gelene yalvarmaktaydı. Zavallının çevresini, yirmi kadar titrek sakallı, sopalı adam almış, az ötede keyifli bir seyirci kitlesi birikmişti. Aralarından biri, Hayyamın kızgın yüzünü görünce: Önemli değil, bu Uzun Cabirden başkası değil dedi. Ömer sıçradı, bir utanç dalgası gelip boğazında düğümlendi, kendi kendine: Cabir, Ebu Alinin arkadaşı! diye söylendi. Ebu Ali, aslında sık rastlanan bir isimdi. Ama ister Buharada olsun, ister Cordobada, ister Belhde olsun, ister Bağdatta, adı saygı ile anılırsa, kim olduğu kolaylıkla anlaşılır. Bu, İbn-i Sinadan başkası değildir. Batıda Avicenne diye bilinen! Ömer onu tanımış değildi. Onun ölümünden onbir yıl sonra doğmuş, ama onu, kuşağının en büyük ustası, bütün bilimlerin üstadı, Mantık havarisi olarak kabul etmişti. Hayyam tekrar söylendi: Cabir, Ebu Alinin en sevdiği arkadaşı! Cabiri gerçi ilk kez görüyordu ama, talihsiz yaşamı hakkında bilgisi vardı. İbn-i Sina, Cabiri kendi halefi sayar, yalnız düşüncelerini sergilemedeki ataklılığını ve pervasızlığını eleştirirdi. Cabir, bu kusuru yüzünden günlerce hapis yatmış, meydan dayağına çekilmiş, son kamçılanması Büyük Semerkant Meydanında, ailesinin gözleri önünde gerçekleşmişti. Cabir bu hareketi asla unutmamıştı. Cesur, gözüpek bir adam iken nasıl olmuştu da böyle ihtiyara dönüşmüştü? Herhalde karısının ölümü yüzünden! Karısı öldükten sonra, yırtık pırtık giysilerle, sendeleye sendeleye, saçma sapan konuşarak dolaşmaya başlamıştı. Cabirin peşinden, gülüşüp bağrışan, ellerini çırpan, attıkları taşlarla onun, gözlerinden yaş akıtacak kadar, canını yakan bir çocuk ordusu giderdi.

Titanicte Rubaiyat! Doğunun çiçeği Batının Çiçekliğinde! Ey Hayyam! Yaşadığımız şu güzel anı görebilseydim!Amin Maalouf, Afrikalı Leodan (YKY, 1993) sonra bu kez Doğuya, İrana bakıyor. Ömer Hayyamın Rubaiyatının çevresinde dönen içiçe iki öykü... 107... tümünü göster

Antik Yunanın ünlü düşünürü Platondan günümüze kadar ulaşan ölümsüz bir eserdir Devlet. Platon, bir diyalog silsilesi olan bu eserde adaletin, doğruluğun, erdemin, ahlaksızlığın ve doğru yönetimin doğasını inceler. İdeal devletin kuruluşunu Platonun dilinden okumak gerçekten heyecan vericidir. Çünkü sadece değerler kuramını değil, bunun yanı sıra varlık ve bilgi kuramına ilişkin görüşlerini de sunar. Akıcı bir üslupla ilerleyen bu düşünce denizi içinde ssürden, öjenizmortak mülkiyetten anarşizme ya da seçkinlerin yönetimine kadar, bugün hâlâ karşısında ya da yanında tavır aldığımız birçok olgunun öncüllerini görürüz.

Devlet, dünya düşünce tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Eflatun (Platon)´un dialoglarla oluşturduğu eseridir. Eflatun yaşadığı dönemin sorunları üzerine duran ve bunları aşmak için çözüm yolları üreten bir düşünür-filozof olarak bilinir. Devlet´te yaşanılan dönemin toplumsal ve siyasal yapısı ile bilgi, ahlak, eğitim ve benzeri temel konular tartışılır ve en doğru davranışın nasıl olması gerektiğine dair düşünceler dile getirilir. Devlert, yüzyıllar boyunca hem batı hem doğu düşüncesini etkilemiş en önemli eserlerin başında sayılır....

Platon felsefesinin temeli olan Bilgi , idealar , ruhun ölümsüzlüğü , evrendoğum , devlet, kuramları, karşılığını Felsefenin ana ereği, kişinin mutluluğunun, yetkin yaşamının sağlanması açıklanmasında bulur.
Yetkin bir yaşam, erdemli bir yaşantı sürmekle sağlanabilir. Erdemin temeli bilgi özü ideal kuramı, gerekçesi evrendoğum güvencesi ölümsüzlük, yaşamsal sığınağı devlettir.

Ya hükümdarlar filozof yahut da filozoflar hükümdar olmalıdırlar; böyle olmazsa, devlet ve insanlık için mutluluk beklenemez.
Çevirisini yaptığımız eser, Symposion ve Phaidonla birlik¬te Platonun bütün eserlerinin en yüksek noktasını oluşturur. Platonun gençlik dönemi diyalogları Devleti hazırlamasına yardım etmiştir. V. kitabın sonlarına doğru, yani bütün eserin tam ortasında okunan ana cümle şunu belirtmektedir: Ya hü¬kümdarlar filozof yahut da filozoflar hükümdar olmalıdırlar; böyle olmazsa, devlet ve insanlık için mutluluk beklenemez. Bu söz, felsefe tarihinin son derece önemli olaylarından biri olan Sokratesin ölümüne Platonun verdiği son yanıttan başka bir şey değildir.
Devletin ne zaman kaleme alındığı kesin olarak bilinmiyor; zaten Platonun diyaloglarının yazılma tarihleri için elimizde bir takım çıkarsamalardan başka araç bulunmuyor. Bununla birlikte, eserin 372de bitmiş olduğunu kabul edebiliriz.

Dünya tarihinin en önemli düşünürlerinden olan Eflatun (Platon, MÖ 427-347) haklı ününü, toplumsal sorunlarına çözüm önerileri getirme çabası sonucu ortaya koyduğu düşüncelerle elde etmiştir. Eflatunun vatandaşı olduğu Atina o doğdundan gençliğine kadar ağır koşullarda, savaş içerisinde geçmiştir. Bu durum onun düşüncesinin devlet üzerine yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Hocası Socratesin idam edilmesi onu derinden etkilemiş ve Atinanın inanç sistemlerini sorgulamasına neden olmuştur.Eflatun Herakleitosun, Parmanidesin, Ptyhagorasın, ve Sokratesin düşüncelerinden büyük ölçüde faydalanmıştır. Atinanın içinde bulunduğu siyasal, sosyal, iktisadi, düşünsel ve inançla ilgili bunalımlarından kurtulma yollarını aramış, bütün ömrü boyunca bu konularda çalışmıştır. Bu durumda kurtulmanın yolu olarak, yeni bir model ortaya koyarak, bu model çerçevesinde Devlet isimli kitabını biçimlendirmiştir.Adı geçen kitap bilgi öğretisi, metafizik, ahlak, toplumsal yapı ve kurumlar, siyaset, siyasal sistemler, devlet, devletin amacı ve yapısı, ruh anlayışı, öte dünya fikri, eğitim ve daha onlarca düşünce türüne kaynaklık eder. Devlet hem İslam hem de Batı düşüncelerini en çok etkileyen çalışmalardan biri olarak düşünce tarihindeki sağlam yerini günümüzde de korumaktadır.

Antik dönemin ünlü filozoflarından olan Eflatun (Platon) M.Ö. 427de Atinada dünyaya geldi. Yine M.Ö. 347de burada öldü.Sağlıklı bir siyasal sistemin inşa edilmesi için hangi ilkeler gerekiyordu? Bu ilkeleri nasıl kuracaktı? Bunları açıklamak için diyaloglar şeklinde metinler kaleme aldı. Bu diyaloglardan ideal devletin ne olması gerektiği de ortaya çıkmaktaydı.

Platon (Eflatun, İÖ yaklaşık 428/7-İÖ yaklaşık 348/7): Bugünkü üniversitenin atası sayılan Akademianın kurucusu (İÖ 387) ve hocası Sokratesi konuşturduğu diyaloglarla felsefeyi yazıya en iyi aktarmış olan ustalardan biridir. Sokratesin Savunması (Apologia) ile birlikte diyaloglarının en tanınmışı olan Devlet (Politeia)te ise Platon, iyilik, eşitlik, güçlülük ve haklılık gibi insanlık durumlarını irdeleyerek düşlediği en iyi devleti anlatmış ve bu temel yapıt, ister yanında ister karşısında olsunlar, 2000 yılı aşkın süredir ortaya konan bütün devlet kuramı ya da toplum düzenlerinin başvuru kaynakları arasında yer almıştır. Sabahattin Eyüboğlu (1908-1973); Hasan Ali Yücelin kurduğu Tercüme Bürosunun başkan yardımcısı ve Cumhuriyet döneminin en önemli kültür insanlarından biriydi. Tek başına ya da imece birlikteliğiyle yaptığı çeviriler, Hayyamdan Montaignee, Platondan Shakespearee hep, dünya kültürünün doruk adlarındandı. M. Ali Cimcoz: Çevirmen, seslendirme sanatçısı ve Türkiyenin ilk özel galerisi Mayanın kurucu yönetici olan Adalet Cimcozun iş ve hayat ortağıdır. Sabahattin Eyüboğlu ile yaptıkları Devlet çevirisi ise, 1959da Türk Dil Kurumunun ilk çeviri ödülüne değer bulunmuştur.

Devlet, Diyaloglara bölüştürülmüş Platon felsefesinin bu Diyalogları birbirine bağlayan orta ve ana halkasıdır; bu özelliğiyle en başta Platon felsefesini anlama çabasında bir kilit metin özelliği taşır. Aynı metin, İÖ 4. yüzyılın başında gerileme dönemine girmiş olan Atina devletinin politik, sosyal, kültürel ihtiyaçlarına cevap ve çözüm arayan bir metin olarak yüzünü tamamen pratiğe dönmüştür. Pratik ile felsefi teorinin bu birlikteliği, adaletin ne olduğu, devletin doğuşu, en iyi devlet, en iyi insan, en büyük ‘iyi, devletin bekçileri, yöneticileri, filozof kral, bilgi biçimleri, İdealar öğretisi, karakter tipi ile devlet biçimleri ilişkisi vb. üzerinden cennet ile cehennem tasvirlerine ayrılmış bir mitosa kadar götürür bizi. İdeal devlet, içinde, toplumun ahlaki birlikteliğinin kurulduğu, felsefe ile politikanın, teori ile pratik hayatın bütünleştiği, ideal bir cemaatin düşünülebilecek en üst biçimidir.Devlet: Hiçbir yerde gerçekleşmeyen Platonun ideal devleti.

Millî Eğitim Bakanlığınca Türk ve dünya edebiyatında 100 Temel Eserin önce ortaöğretimde ardından ilköğretimde belirlenmiş olmasını, ülkemizdeki okuma oranını artırmaya yönelik bir çaba olarak görüyoruz. Bir başlangıç olarak ilköğretimde 100 Temel Eser ümit vericidir; ilköğretim seviyesindeki çocuklarımıza bu eserleri okutmayı başarabilirsek, okuyan toplum olma yolunda önemli bir adım atılmış olacaktır.Yayınevimiz, 100 Temel Eser içinden; Kutadgu Biligden Seçmeler, Dede Korkut Hikâyeleri, Yunus Emre Divanından Seçmeler, Mesneviden Seçmeler, Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler, Halk Şiirlerinden Seçmeler, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden, Kerem ile Aslı, Sergüzeşt, Çağlayanlar, Ömer Seyfettin Hikâyelerinden Seçmeler, Bize Göre, Gülistan, Madam Bovary, Açlık, Beyaz Diş, Gün Olur Asra Bedel kitaplarını bir dizi olarak okuyucularına sunmaktadır.

Platon Devlet adlı eserinde ideal devleti ve siyasal yönetim biçimini araştırır. Büyük Yunan filozofu adaletli, doğru ve güçlü bir topluluk yapısının nasıl olması gerektiğini bütün ayrıntılarıyla anlatır. Devlet, insan düşüncesinin toplumsal ve politik yaşamı aklın buyruğuna sokmak, ona ahlak ve doğruluk açısından şekil vermek için harcadığı ilk ve en köklü çabalardan bin, göz kamaştırıcı bir örneğidir.

Arap dünyasında ve Türkçede Eflatun adıyla da bilinen büyük Yunan filozofu Platon, daha 20li yaşlarında Sokratesin en parlak öğrencisidir. Sokratesin ölüme mahkûm edilmesi ve baldıran zehri içerek idam cezasını bizzat infaz etmesi, genç filozof Platonu derinden etkiler ve o tarihten sonra bütün enerjisini, felsefe ile politika arasındaki ilişkiyi, iyi insanı, adalet kavramını ve ideal devlet düzenini araştırmaya adar. Sokratesleri öldürmeyecek bir devlet düzeni arayışı ona Devleti yazdırır. Platonun Devleti, sadece iedal bir devletin ilk modeli değildir. Platon, insanın mutluluğu ile de aynı yoğunlukta ilgilenir. Platon otuzdan fazla felsefi diyalog yazmıştır. Yunanca başlığı Politeia olan Devlet, bu diyalogların en önemlisi, en kapsamlısıdır. Devlet, ütopya kitapları dizisinin olmazsa olmazıdır. Platonun amacı kuşkusuz bir ütopya yazmak değildi. Yine de Devlet, yazarının amacından bağımsız olarak, birçok araştırmacı tarafından ütopyaların ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Kimine göre bütün ütopya kitaplarının babasıdır.

Platonun uçsuz bucaksız diyaloglarından en ünlüsü olan Devlet adlı bu eserde, Platon felsefe ilkelerini siyasi olgulara uygulayarak soyut siyasi teorilerin temellerini atmıştır. İlk bakışta sadece doğrunun tabiatı araştırılıyor gibi görünse de, Platon ideal devlet ütopyası ile sosyoloji, psikoloji, etik, felsefe ve eğitime dair bir çok konuya ayrıntılarıyla değinir. Gerçeğin doğası ve idealar teorisi üzerine yazdığı en önemli metinler de, yine Devlet adlı bu çalışmada çıkar karşımıza! Öğretmeni ve arkadaşı Sokratesi infaza götüren Atina demokrasisini keskin sözlerle eleştiren Platonun bu yapıtını okuduktan sonra, onun günümüzde önemini ve geçerliliğini koruyabilen nadir düşünürlerden biri olduğuna bir kez daha şahit oluyoruz!

Sağlıklı ve mutlu bir toplum hayatı için düşünülen devlet anlayışının anlatıldığı felsefi metin.

Antik Yunanın ünlü düşünürü Platondan günümüze kadar ulaşan ölümsüz bir eserdir Devlet. Platon, bir diyalog silsilesi olan bu eserde adaletin, doğruluğun, erdemin, ahlaksızlığın ve doğru yönetimin doğasını inceler. İdeal devletin kuruluşunu Platonun ... tümünü göster

Yoğun ve sürükleyici olan yeni bir düşünce romanı sunuyoruz: Nietzsche Ağladığında. Edebiyatla da düşünülebileceğini gösteren müthiş bir örnek... Sahne Psikanalizin doğumu arifesindeki 19. yüzyıl Viyanası. Entelektüel ortamlar. Hava soğuk. Aktörler Nietzsche: Henüz iki kitabı yayımlanmış, kimsenin tanımadığı bir filozof. Yalnızlığı seçmiş. Acılarıyla barışmış. İhaneti tatmış. Tek sahip olduğu şey, valizi ve kafasında tasarladığı kitaplar. Karısı, toplumsal görevleri ve vatanı yok. İnzivayı seviyor. Tanrıyı öldürmüş. Ümit kötülüklerin en kötüsüdür, çünkü işkenceyi uzatır, diyor. Daha sonra kendi alevlerinizde yanmaya hazır olmalısınız: Önce kül olmadan kendinizi nasıl yenileyebilirsiniz? diyecek. Ümitsiz. Breuer: Efsanevi bir teşhis dehası. Ümitsizlerin kapısını çaldığı doktor. Psikanalizin ilk kurucularından. Kırkında, bütün Avrupalı sanatçı ve düşünürlerin doktoru olmayı başarmış. Güzel bir karısı ve beş çocuğu var. Zengin. Saygın. Hayatı boyunca ama pozisyonunda yaşamış biri. Freud: Breuer'in arkadaşı. Henüz genç. Geleceği parlak. Şimdi yoksul. Salome: Erkeklerin başını döndüren kadın. Çekici. Özgür. Evliliğe inanmıyor. Bazan aynı anda birçok erkekle beraber oluyor. Sanatçıları ve düşünürleri tercih ediyor. Kırbacı var. Konu: Ümitsizlik. Bir gün, erkeklerin başını döndüren kadın, Salome, Nietzsche'den habersiz Breuer'e gelir. Avrupa'nın kültürel geleceği tehlikede, Nietzsche ümitsiz. Ona yardım edin, der. Breuer Salome'yi tekrar görebilmek umuduyla peki der. Ve varoluşun kader, inanç, hakikat, huzur, mutluluk, acı, özgürlük, irade... ve neden, nasıl gibi en önemli duraklarından geçen bir yolculuk başlar... Kendisiyle ve hayatla yüz yüze gelmekten çekinmeyenlere...

Yoğun ve sürükleyici olan yeni bir düşünce romanı sunuyoruz: Nietzsche Ağladığında. Edebiyatla da düşünülebileceğini gösteren müthiş bir örnek... Sahne Psikanalizin doğumu arifesindeki 19. yüzyıl Viyanası. Entelektüel ortamlar. Hava soğuk. Aktörler N... tümünü göster