Prens

Ezberci sistem işte.
Sınavda sorusu gelirdi de, ''mutlak monarşici lan bu adam'' diyerek mutlak monarşinin ne olduğuna ilişkin kafamda yer etmiş tüm ezberleri, uzun cümlelerin içerisine yedirerek dökerdim kağıda. Kalırdım haliyle, hoca haklıymış yani. Beni üzen kalmam değil, Karl Marx kim sorusuna ''Che Guaveracı'' cevabını verene kızın geçmesidir ya neyse.
Ezberci sistem işte.

Kitap, elbetteki okuması keyifli bir kitap değil. Nihayetinde bir inceleme ve bir ders kitabını okumaktan hallice bir his bu kitabı okumak. Neyse ki incecik bir kitap. Machiavelli(Ah hatun milleti nelere kadirsin! Nietzsche yetmezmiş gibi şu adamın adını hiçbir yere bakmadan yazmayı bile öğrendim sayende) dönemin şartlarını göz önüne alarak İtalya' nın kurtuluşu için güçlü bir siyasi otoritenin varlığını öngörüyor. Bu siyasi otoritenin kurulabilmesi için de hükümdarda olması gereken özellikler kendince özetliyor işte bu kitapta. Okuyup anlayacağına inansam bizim başbakan bu kitaptan öykünmüş derdim ama hiç sanmıyorum ki öyle bir şey olsun. Gerçi danışmanı filan okuyup yol haritasını buna göre çizmiş olabilir.
Machiavelli diyor ki özetle; hükümdar acımasız olmalı, gerektiğinde zor kullanmaktan kaçınmamalı, etrafındaki insanların onu sevdiklerine güvenerek hareket etmemeli, etrafındaki insanlar üzerine korku duygusu yaratabilmeli. Bir hükümdar gerektiğinde yalan söylemeli, yeter ki bunu ülke çıkar için yapmış olsun, hükümdar, ülkenin çıkarları için birilerini kullanmaktan kaçınmamalı vs vs. diyor. Yalnız unutulmamalı ki tüm bunları ^mevcut durumdaki^ İtalya' nın kurtuluşu için söylüyor ve dahası burada bir ütopyadan bahsediyor. Onun kafasındaki hükümdar zaten yaptığı her şeyi ülkenin çıkarlarını gözeterek yapıyor.
Yani adam öyle bir bunalmış ki İtalya' nın mevcut durumundan, bu adamlar ancak kötekten anlarlar, amaca giden her yol da mübahtır, şimdi seçime demokrasi filan dersek işler iyice sarpa sarar bu İtalya yok olur gider hal buyken gelsin biri de bizi kurtarsın diyor.
Örnek verelim; Hitler stratejik hata yapmayıp biraz daha ağırdan alsaydı, tüm Avrupa kıtasını Almanların egemenliğine sokacaktı neredeyse. Seçimle göreve geldi ama iktidarını Machiavelli' nin önerdiği pek çok metotla güçlendirdi ve işe de yaradı. Bu mantıkla bakıldığında Machiavelli' nin aslında ne kadar doğru tespitler yaptığı, güçlü ve kalıcı bir liderlik için ne kadar doğru bir yol haritası çizdiği rahatlıkla anlaşılabilir.

Altını çize çize okuyacağınız didaktik bir eser, önceki değerlendirmemde belirttiğim gibi Sun Tzu - Savaş Sanatı lezzetinde bitirdim.

Yıllar önce okumuştum. Tekrar okumak istemiştim. Kitabı kaybettim.

İktidar olmak tehlikelidir! Machievelli'den günümüzde yönetim denilince akla gelen derslerde İ.İ.B.F fakultelerinde okutulacak kadar değerli bir eser!

Kitabın yarısı bariz belli olan gerçekleri kanıtlamaya çalışarak geçiyor. Mesela "ünvanını yetenekleri sayesinde elde eden, soyluluğundan elde edene göre daha iyidir" ve ya "yerel ordular paralı askerlere göre daha kullanışlıdır." gibi...

Siyaset Felsefesi'ne ilgi duyanların başucu eserlerinden biri olması gerekir. Niccolo Machiavelli "ne olması gerektiği" ile ilgilenmenin boş olduğunu söyler, önemli olan "ne olduğu"dur.

Türkiyedeki siyasetçilerin bu kitabı okuyarak hareket ettiklerini düşünüyorum. Halkı gerektiğinde böcek gibi ezmek bile nasıl yapılabileceğini ve zamanla ezilmeyi halkın nasıl kabulleneceğini bile anlatıyor. Gerçi Türkiyedeki siyasileri Machiavelli görse ellerine su dökemez o ayrı. Ölçülü zulüm, ölçülü sevgi, savaş zamanında müttefiklerinin askeri güçlerine ne kadar güvenebileceğin ve bunun olası sonuçları.

Bir prensin yönetime gelmesi ve yönetimde kalması için yazdığı eser oldukça tartışmalı, özellikle etik yönden. Bence yazarın gözlem yeteneği muazzam, tespitleri oldukça akılcı, verdiği örnekler akılda kalıcı ve açıklayıcı daha önemlisi sonuçlarını neden sonuç ilişkisi bağlamında oldukça net olarak gösterdiğinden bilimsel de... Ancak prens sadece prensliğini korumayı düşündüğünden ve buna göre hareket ettiğinden tabii ki halkı memnun etmenin yolu korkutmaktan ve aldatmaktan geçiyor. Dolayısıyla halk güdülmesi gereken koyunlardan daha fazla bir şey ifade etmiyor. Ayrıca Machiavelli'nin verdiği örneklerden anlıyoruz ki İtalyanlar halk için değil mevki makam için başa geçiyorlar. Buna rağmen Machiavelli yine de Lorenzo de’ Medici’ye halkı kurtarması için yalvarıyor.
Sonuç olarak prens kimseye güvenmemeli, insanlar iyinin kıymetini bilmedikleri ve özlerinde kötü oldukları için prens de böyle olmaktan çekinmemeli ve asıl önemli olanı, yani konumunu, korumak için insanlığı ikinci plana atıp nesne gibi yaklaşmalı. Böylece prensliğini talihin de yardımıyla sürdürebilecektir.