Benim Adım Kırmızı
Orhan Pamuk
En Son Değerlendirmeler
Orhan Pamuk'un siyası tavrından dolayı nöbel ödülü aldığı söylemlerinin yanlış olduğunu bu kitabı okuduktan sonra gördüm. Osmanlı zamanında yaygın olan nakkaş sanatına pek ilgi duymadığım için kimi yerlerde o uzun tasvirlerden sıkıldım ancak genel olarak çok iyi bir kitaptı.
Yıllar sonra ikinci kez okudum, çok keyifli bir kitap. Kurgusu çok güzel, akıcı, farklı. Özel bir ilginiz olmadığı sürece hayat boyu öğrenemeyeceğiniz nakkaşların dünyasına giriyorsunuz. Dönemin sosyal hayatına kenarından köşesinden bakıyorsunuz. Hikayeyi bazen bir resim, bazen bir ölü, bazen bohçacı kadın anlatıyor. Aslında biraz düşününce teknik olarak bir cinayet romanı, ama en eğlencelisinden.
Bence Pamuk'un en iyi romanlarındandır...
Yazım tekniği, dönem panoraması, doğu-batı karşılaştırması...
Çok katmanlı bir yazım tekniği içinde, hem sürükleyici bir cinayet romanı okur gibi okunabilecek, tekrar okumaları hak eden bir kitap...
Hayatımda okumakta zorlandığım yegane kitap. Orhan Pamuk u hiç sevmedim hayatım boyunca. Ve hemen hiç bir kitabını bitiremedim, kendimi çok zorladım ama olmadı. Şahsi fikrim anlatma yetisi olmayan Roman yazamayan bir yazardır kendisi. Nedense ülkemizde şişirildikçe şişirilen, bazı localarla arası çok iyi olan, Atatürk karşıtı alttan alta olan nefreti ile Fransa da Ermeni meselesinde ülkesini satan bir yazar olan Pamuk. Sen bir yazar değilsin !
Kitabın ortalarına doğru sıkılmış, bunalmış, isyan etmiş ve iyi bir romanın bu kadar ağır mı yoksa akıcı mı olması gerektiğini sorgulamıştım. Şimdi düşüncelerim daha farklı. Neden her biten kitabın ardından çocuğunu kaybetmiş bir anne gibi yas tutuyorum, bilmiyorum. Ama hüzünlüyüm. Hele de bu roman nedeniyle çok hüzünlüyüm.
Yıllarına nakşa veren ama batıdan gelen usullerle önemlerini yitiren her bir nakkaş için üzüldüm. Biz onlara benzedikçe sevinç ve hırsla gülümseyen her bir Avrupalıya öfkelendim. Değişen her bir padişahla değişen dengelerde kimi sanatların tarihe gömülmelerine kızdım. İçimdeki hüznü nasıl anlatacağımı, ne diyerek "bizden" olan nakşa ağıt yakacağımı bilmediğim için sizleri direk bu kitaba yönlendiriyorum. Orhan Pamuk'un gerekeni yaptığına inanıyorum çünkü.
Karakterlerin her birinden ayrıca nefret ettim. Ve iyi ki insanların akıllarından geçenleri bilmiyoruz, dedim. Bir kez daha anladım ki kusursuz ve çıkarını düşünmeyen bir insan yok. Allah bilir ben kendimden neleri saklıyorum da haberim yok.
Doydum. Edebi anlamda doyurdu beni roman. Ama tekrar soruyorum: Bir kitabın iyi olması için bu kadar ağır mı olması gerekir? Belki de sorgulamam gereken şey "iyi" kavramıdır.
Ama yazarın yeteneğine, harcadığı emeği ve yaptığı araştırmaya laf yok. Bu konuda çok başarılıydı, çok.
Özellikle yazım tarzı ilgi çeken bir kitap. Roman çoklu ağızdan sırayla ama kronolojik olarak yani birinin bıraktığı yerden diğerinin devam etmesi şeklinde değil, biri sözünü bitirdiğinde diğerinin söz alması şeklinde ilerliyor. Ve böyle olunca bizler de cinayeti/cinayetleri kendini gizleyen katil ve olayın tarafları kadar, bizzat meftanın kendisinden ve para, ağaç, nakşa can veren renkler gibi cansız tanıkların da anlattıklarından öğreniyoruz. Olayların fonunu oluşturan nakış sanatıyla ilgili son derece önemli bilgiler ve olaylar eşliğinde yeri geldikçe anlatılan hikayeler dikkat çekici. Roman içerisinde bir çok iç hikaye barındırıyor ve bunlar araştırma kısmının çok sağlam tutulduğunun kanıtı. Bu iç hikayelerden ötürü ana olayın heyecanı zaman zaman ağırlaşsa ve katili tahmin etmek çok zor olmasa da, sadece cinayetin nasıl aydınlanacağına değil, nakkaşların yaşamına da duyulan merak kitabın akıcılığını koruyor. Tarihi polisiye diye adlandırabileceğimiz türün sevenlerini memnun edeceğini düşündüğüm başarılı bir roman.
