Toplum Sözleşmesi

...Ortak gücünün bütünüyle her ortağın kişiliğini ve varsıllıklarını savunan ve koruyan ve o güç sayesinde, her bir kişinin herkesle bütünleşirken yine de yalnızca kendi kendisine itaat ettiği ve daha önce olduğu kadar özgür kaldığı bir ortaklık biçimi bulmak. Toplum Sözleşmesinin çözümünü sunduğu temel problem işte budur....İnsanın toplum sözleşmesiyle yitirdiği şey, doğal özgürlüğü ve onu çeken ve erişebileceği her şey üzerindeki sınırsız bir haktır; kazandığı şey, sivil özgürlük ve sahip olduğu her şeyin iyeliğidir. Bu karşılıklar konusunda hayata düşmemek için, bireyin sahip olduğu güçlerinden başkaca sınırları olmayan doğal özgürlüğü, genel istenç aracılığıyla sınırlanmış olan sivil özgürlükten; ve gücün sonucu ya da ilk işgalcinin hakkı olan edinimi de, ancak olumlu bir kimlikte temellenebilen iyelikten özenle ayrıştırmak gerekir....Temel antlaşma, doğal etişliği yok etmek yerine, tam tersine, ahlaki ve meşru bir eşitliği doğanın insanlar arasında fizik eşitsizlik olarak getirmiş olabileceği şeye ikame eder ve de insanlar, güçte ya da zihinsel yeteneklerde eşit olamazken, hepsi de uzlaşma ve hukuk aracılığıyla eşit hale gelirler.

******

İlk kez 1762de yayınlanan Toplum Sözleşmesi, siyasal tüze ve devlet öğretileri kuramcıları galerisinde Rousseauyu hiç sarsılmayacak bir yere oturttu. Dünyada en çok alıntı ve gönderme yapılan yapıtlardan biridir. Rousseau, ayrıca toplumcu (sosyalist) düşüncenin yolunu da ilk açanlar arasında yer alır (İyeliğin Kötülükleri: Eşitsizliğin Kaynağı Üzerine Söylev).Toplum Sözleşmesi, siyasal ve toplumsal konuları işlemesine karşın, Rousseaunun kendine özgü anlatım biçemi sayesinde keyifle okunan, kolay anlaşılan, okuyucusuna her zaman için verecek çok şeyi olan bir yapıt. Kendi kendini yaratan ve öldüren bu parlak ökenin ilginç yaşamının olabildiğince geniş bir öyküsü ile öteki yapıtlarıyla ilgili bilgileri, kitabın başında bulacaksınız.

************

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylevden Emilee, İnsanlar Arasında Eşitsizliğin Kaynağından İtiraflara, insanlık tarihinde çığır açan Aydınlanma düşüncesinin en önemli Romantik düşünür-yazarıdır. Toplum Sözleşmesiyse (1762) yayımlandığı günden bugüne toplumların birarada yaşayışlarına ilişkin en temel düşünce yapıtlarından biri olma özelliğini sürdürmektedir. Vedat Günyol (1911-2004); Kültür tarihimizin Tercüme Bürosu ruhunu, sonraki dönemlerde yayıncısı olduğu Yeni Ufuklar dergisi ve Çan Yayınlarıyla sürdüren en önemli üyelerinden biridir. Rabelaisden Rousseauya T. Moredan M. Gandhiye uzanan yalnız ve birlikte çevirilerinin yanısıra, kendi denemeleri de yirmiyi aşkın kitapta toplanmıştır.

************

...Hükümet kurma işi asla bir sözleşme işi değil, bir yasa işidir;yürütme gücünü ellerinde tutanlar da halkın efendileri değil, onun görevlileridir; halk istediği zaman onları işbaşına getirir, istediğinde işten uzaklaştırır; onların işi sözleşme yapmak değil, boyun eğmektir; Devletin kendilerine yüklediği görevi kabul etmekle de yalnız yurttaşlık ödevlerini yerine getirmiş olurlar; hiçbir biçimde koşullar üzerinde tartışmaya hakları yoktur.

******

...Ortak gücünün bütünüyle her ortağın kişiliğini ve varsıllıklarını savunan ve koruyan ve o güç sayesinde, her bir kişinin herkesle bütünleşirken yine de yalnızca kendi kendisine itaat ettiği ve daha önce olduğu kadar özgür kaldığı bir ortaklık biçimi bulmak. Toplum Sözleşmesinin çözümünü sunduğu temel problem işte budur....İnsanın toplum sözleşmesiyle yitirdiği şey, doğal özgürlüğü ve onu çeken ve erişebileceği her şey üzerindeki sınırsız bir haktır; kazandığı şey, sivil özgürlük ve sahip olduğu her şeyin iyeliğidir. Bu karşılıklar konusunda hayata düşmemek için, bireyin sahip olduğu güçlerinden başkaca sınırları olmayan doğal özgürlüğü, genel istenç aracılığıyla sınırlanmış olan sivil özgürlükten; ve gücün sonucu ya da ilk işgalcinin hakkı olan edinimi de, ancak olumlu bir kimlikte temellenebilen iyelikten özenle ayrıştırmak gerekir....Temel antlaşma, doğal etişliği yok etmek yerine, tam tersine, ahlaki ve meşru bir eşitliği doğanın insanlar arasında fizik eşitsizlik olarak getirmiş olabileceği şeye ikame eder ve de insanlar, güçte ya da zihinsel yeteneklerde eşit olamazken, hepsi de uzlaşma ve hukuk aracılığıyla eşit hale gelirler.

******

İlk kez 1762de yayınlanan Toplum Sözleşmesi, siyasal tüze ve devlet öğretileri kuramcıları galerisinde Rousseauyu hiç sarsılmayacak bir yere oturttu. Dünyada en çok alıntı ve gönderme yapılan yapıtlardan biridir. Rousseau, ayrıca toplumcu (sosyalist) düşüncenin yolunu da ilk açanlar arasında yer alır (İyeliğin Kötülükleri: Eşitsizl... tümünü göster


Değerlendirmeler

değerlendirme
Profil Resmi
10 puan

her yurttaşın okuması gerek bu kitabı.

9 puan

Ünlü düşünür metnini, toplum düzeninin doğal bir yapı olmadığını, sözleşmelere bağımlı olduğunu söyleyerek açıyor. Aile gibi temel kurumların dahi sözleşmeler aracılığıyla varlığını sürdürdüğünü belirtip Hobbes ve Grotius'a atıfta bulunuyor. "Güçlü olan Haklıdır." mantrasına güçlünün yok olmasıyla ortadan kalkan hakka hak denilemeyeceği argümanı ile baş kaldırıyor. Seçkinciliği sıklıkla hicveden ve yeren yazar, savaşın kişisel ilişkilere değil olay ilişkilerine bağlı oladuğunu ve mal- mülk ilişkisinden ortaya çıktığını belirtiyor. Kölelik ve hakkın çeliştiğini aynı yerde bulunamayacaklarını, bireysel özgürlüğü yitirmeden kollektif düzeni sağlamanın toplum sözleşmesinin ana sorunu olduğunu söylüyor. İç grup -dış grup tanımlamalarını ustaca yapıyor Rousseau.

Devletin soyut bir olduğunu, bu yüzden halkın kendince uymayı sözleştiğinden daha bağlayıcı veya zorunlu bir yasa olmadığını ifade ediyor. İnsanın itkilerine uymasının bir nevi kölelik olduğunu belirtirken döneme ait yargıların dışına çıkmayan yazar, yasalara uymanın özgürlük çıkarımını yaparken çelişiyor. Mülk kavramı üzerindeki çıkarımlarını belirtirken komünvari bir çiftlik veya üretim modeli ileri süren yazar, insanların güç veya zeka bakımından eşit olmasalar da hak ve hukuk yoluyla eşit olabileceklerini, halkın açıkça boyun eğmeyi kabul etmesi durumunda politik bütünün yok olacağını, savaş açmak ve barış yapmak gibi eylemlerin egemenlik işlemi olmadığını çünkü yasaların kendisi değil uygulanması olduğunun altını çiziyor.

Satılık kalemlere ve fikir adamlarına çatan yazar, verilen cezaların sıklığının hükümetin tembelliği ve basiretsizliğini göstereceğini, iyi yönetilen devletlerde suçlular az olduğu için verilen cezaların da az olacağı argümanı üzerinden belirtiyor. yasaların istemlerimizi saptayan belgeler olarak görülmesi gerektiğini, halkın onayı olmadan konulan yasaların ancak kararname hükmünde sayılabileceğini ileri sürüyor. ( "Cumhur" halk demektir, "Cumhuriyet" halkın kral olduğu devlettir. ) Yasalara boyun eğen halk, onları koyan halkın kendisi olması gerektiğini, hükümetin devletin sadece bir aracı olduğunu belirten yazar; yasaları koyan kişileri insanüstü erdem ve akla sahip kişiler olarak tanımlıyor.

Kapalı tarım ekonomisi irdelemesi yapan yazar, güçlü bir sosyal demokrasi savunusu yaptıktan sonra; devrimlerin halkın üzerinde yaptığı etkileri ifade diyor : "Geçmişe duyulan nefret kaybolur, devlet kendi külleri arasından gene doğar ve taze güce kavuşur." Erkler ayrılığını ateşli bir şekilde savunan yazar, Lüksün yurdu yokluğa ve gevşekliğe sürükleyeceğini ifade ediyor. Gerçek demokrasinin uygulanabilir olmadığını düşünen yazar şu sözlerle ne kadar ilerlemiş bir topluma gereksinim duyulduğunu da ifade etmekte: " Demokrasi tanrılara layık, insanlar henüz bu olgunlukta değil." İşlevsellik adına aristokrasi ve seçkinciliği destekleyen ama savunmayan yazar, halkla hükümet arasındaki uzaklık ne kadar artarsa vergilerin o ölçüde ağırlaştığını, toplum düzeninin insanların emeği kendi gereksinimlerinden fazlasını karşıladığı sürece ayakta kalabileceği gibi çıkarımlarını okura sunduktan sonra; tiranların rahat yönetebilmek adına halklarını yoksullaştırdığını belirtiyor.

Yazar, eğer hükümet devletin gücünü zorla ele geçirirse devletin daralacağını, devletin içinde hükümet üyelerinin bulunduğu ikinci bir devlet oluşacağını bu düzenin de bir tiranlık düzeni olduğunu ifade ediyor. Halk boyun eğmeye zorlanırsa toplum sözleşmesini ihlal eden kurum veya kişilere boyun eğmek zorunda olmadığını da ekliyor. Devletle yapılan tek sözleşmenin bir ortaklık sözleşmesi olduğunu, halkın toplanması halinde hükümetin egemenliği kalmadığını çünkü temsil edileninin bulunması durumunda temsil edenin varlığını geçersiz kıldığını ve yönetenlerin en başından beri "politik bütünün koruyucusu ve dizgini" olan halk toplantılarından korku duyduğunu savunuyor. yürütme gücünü elinde bulunduran kişilerin halkın efendileri değil görevlileri olduğunu ekleme gereği duyuyor. halk toplantılarının yolsuzluk ve uygunsuzluklar karşısından bir baraj görevi gördüğünü belirten yazar, Antik Roma'nın idari yapısına geniş yer veriyor.

Montesqieu atfından sıklıkla bulunan yazar, Sandık sisteminin oyların satın alınmaya başlanmasından sonra getirildiğini ve oy verme işleminin gizlendiğinin altını çiziyor. Yurt dini ve toplum dinini birbirinden ayıran yazar, yurt dinini kendi özel istemlerine uydurmaya çalışan tiranların yurda çok büyük zararlar vereceğini söylüyor. Hristiyanlığın " dünyevi çilecilik" algısı üzerinden detaylı duran yazar, toplumsal hoşgörüsüzlük ve dini hoşgörüsüzlüğün birbirlerinden ayrılamayacağını, salt ulusal bir din olmayacağı için tüm görüş ve dinleri saygı gösterilmesi gerektiğini belirtiyor.

1 puan

aşırı sıkıcı,dili akıcı değil,anlamsız..daha ilk sayfalarda olmama rağmen bitsin diye gözüne baktığım tek kitap.ilerlemiyor bile..

Profil Resmi
8 puan

Güzel kitaptır okuyun derim. Fransız ihtilali dönemini anlatan bu kitap, size farklı perspektifler kazandıracaktır.

6 puan

bu kitabı okuduğuma ben bile şaştım bir de ilk başlarında hoşuma bile gitmişti bu kitap bir batı klasiği yanlış anlaşılmasın klasikleri sevmem yoksa çok değerli bir yazar ve kitap :)

5 puan

elimdeki çeviri Alpagut Erenuluğ un Öteki yayınlarından çıkan çevirisi ve berbat bir çeviri. düşük cümleler anlamsız yerli yersiz kelimeler ... başka bir çeviriden tekrar okuyacağım.

7 puan

Şuan okuyunca o kadar çok büyük bir şey olmadığını düşünmekle beraber yazıldığı dönemi düşününce devasa bir yapı olduğunu görmemek ahmaklıktır. Şuandan kastın zaten o dönemler de hali hazırda içinde bulunduğumuz yaşam/yönetim biçiminin büyük oranda temelini atmış insanlardan birisi olmasıdır zira yaşımız ve dönemimiz itibari ile mevcut düşünceyi bizzat yaşayarak şahitlik ettiğimizden bazen sıkıcı gelebilir. Gerçi yazarın kalvenist olmasının etkileride bazı bölümlerde görülebilir. Ama dediğim gibi yazıldığı dönemi düşünerek okunursa ki bunun dışında da değerli bir kitap olduğu bir gerçektir.

7 puan

İnsan özgür doğar ,oysa her yerde zincire vurulmuştur.

Kitabın başlangıç cümlesi oldukça hoşuma gitti. Jean Jacques Rousseau eserinde bireyin özgür olarak toplumsal yapının parçası olabileceğini , özgür olmadan sağlıklı bir toplum yapısından söz edilemeyeceğini ifade ediyor.

Eski toplumsal yapılardan , yönetim biçimlerinden , bireyin toplumdaki konumundan bahsediyor.

Montesqiue :" Toplumların ilk günlerinde cumhuriyetin başları kurumları kurar , sonra da kurumlar başları yetiştirir. "

Özgürlük elde edilebilir ama kaybedildi mi bir daha ele geçmez artık.

İnsanın iç sorunlarında olağanın sınırları sandığımız kadar dar değildir. Onu oluşturan güçsüzlüğümüz , ahlaksızlıklarımız , kör inançlarımızdır. Alçak ruhlu insanlar büyük adamlara inanmazlar: aşağılık köleler özgürlük sözüne gülerler.

7 puan

Toplum sözleşmesi- Rousseau, toplum içinde bir araya gelmemiz gerektiğini vurgular. Roman gibi baştan sona okumak yerine, seçtiğiniz bölümleri okursanız sıkıcı gelmeyebilir. Yazıldığı tarih itibariyle çok önemli bir eser okumanızda fayda var.


Baskı Bilgileri

143 sayfa


ISBN
9789759169183

Diğer baskılar


Etiketler: felsefe, siyaset bilimi

Benzer Kitaplar

Şu An Okuyanlar

nihan AykiriBlog asımvehaluk
3 kişi

Okumuşlar

Robert Jordan serkan feratkis cihanakan bilalante
84 kişi

Okumak İsteyenler

giizemss simurg19 Gutter Ballet cyildiz76 indiancows
55 kişi

Takas Verenler

sezz
1 kişi
Puan : hepsi | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10
Değerlendirme Zamanı: en yeni | en eski