Medhal

Evet, bilirim: Memleketimizde âlim geçinen bir takım cahil ve hakakik-i şer'iyeden külliyen gafil ashab-ı taassub vardır ki taassub onların iliklerine işlemiş ve kalplerinin en derin köşelerine kadar kök salmış olduğundan, onlar bizim bu sözlerimi teslim etmezler. Zaten bizim de sözlerimiz onlara değil, hiss-i insaf ile muttasıf ve nur-i irfan ile münevver olan ashab-ı iz'anadır. o gibiler hakaik-i sabiteyi delail ile değil, vekai' ve zaman ile tasdik ederler. Lakin korkarım ki onlar takdir ve tasdik edinceye kadar hükümet ilca-yı zaruretle Avrupa kanunlarını bittercüme tatbike mecbur olacaktır. Nitekim 'Ticaret', 'Ceza' ve 'Usul-i Muhakeme' kanunlarını o suretle yapmıştır. İşte o zaman gözler açılacak ve pek acı nedametler hissedilecek ama iş işten geçmiş bulunacaktır.

İşinin akibeti akiledir pîşe gerek
Kar-i evvelde kişi akibet andiş gerek.

Evet, bilirim: Memleketimizde âlim geçinen bir takım cahil ve hakakik-i şer'iyeden külliyen gafil ashab-ı taassub vardır ki taassub onların iliklerine işlemiş ve kalplerinin en derin köşelerine kadar kök salmış olduğundan, onlar bizim bu sözlerimi teslim etmezler. Zaten bizim de sözlerimiz onlara değil, hiss-i insaf ile muttasıf ve nur-i irfan ile münevver olan ashab-ı iz'anadır. o gibiler hakaik-i sabiteyi delail ile değil, vekai' ve zaman ile tasdik ederler. Lakin korkarım ki onlar takdir ve tasdik edinceye kadar hükümet ilca-yı zaruretle Avrupa kanunlarını bittercüme tatbike mecbur olacaktır. Nitekim 'Ticaret', 'Ceza' ve 'Usul-i Muhakeme' kanunlarını o suretle yapmıştır. İşte o zaman gözler açılacak ve pek acı nedametler hissedilecek ama iş işten geçmiş bulunacaktır.

İşinin akibeti akiledir pîşe gerek
Kar-i evvelde kişi akibet andiş gerek.